Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đang dần thay đổi cấu trúc của các ngành nghề của xã hội. Vị trí và vai trò của nhóm ngành Khoa học xã hội và Nhân văn ở đâu để con người không bị “máy móc hóa”? Đặc biệt, các thí sinh khi lựa chọn nhóm ngành này cần dựa trên tiêu chí nào để giúp cho phụ huynh và học sinh có thể chọn đúng, học đúng?
Báo Đại biểu Nhân dân đã có cuộc trao đổi cùng PGS.TS Đặng Thị Thu Hương, Phó hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn - Đại học Quốc gia Hà Nội để phần nào tháo gỡ khúc mắc cho vấn đề “Dựa vào những tiêu chí nào để chọn đúng ngành học?”.
邓氏秋香副教授，河内越南国立大学人文社会科学大学副校长
社会科学和人文学科的许多变化
- 尊敬的邓氏秋香副教授，请问在目前的发展趋势下，在社会科学和人文学科领域，哪些专业被认为具有很大的发展潜力？
副教授 Dang Thi Thu Huong 博士：Đây là câu hỏi chúng tôi đã và đang trăn trở trong nhiều năm. Khoa học xã hội và Nhân văn là những ngành nghiên cứu liên quan đến con người và đời sống, gắn liền với sự phát triển của xã hội và ở một góc độ nào đó cũng có tính truyền thống, đặc thù.
Tôi có thể khẳng định đây là những ngành xã hội rất cần. Đặc biệt, trong bối cảnh công nghệ, trí tuệ nhân tạo phát triển, robot, AI, máy móc càng thông minh thì con người càng cần đến trái tim nhân văn. Những mối quan hệ giữa con người với giá trị nhân văn trong xã hội hiện đại càng cần được củng cố và quan tâm, nghiên cứu kỹ hơn, bởi con người bản chất vẫn là tổng hoà của các mối quan hệ xã hội.
Trên thực tế, các lĩnh vực Khoa học xã hội và Nhân văn trong thời gian qua đã có rất nhiều biến đổi, bám sát với sự phát triển của xã hội. Vậy nên, có nhiều ngành nghề mới xuất hiện để phục vụ nhu cầu của công chúng, của thị trường, luôn có điểm trúng tuyển ở top cao. Ví dụ, ngành Báo chí, Quan hệ công chúng, Hàn Quốc học, trong thời gian qua điểm chuẩn thậm chí lên tới 29.9, 29.95 điểm.
Bên cạnh đó, những ngành truyền thống cũng đang tự vận động, tự thay đổi, không hàn lâm như 20 năm trước.
Xét một cách tổng thể, khối ngành Khoa học xã hội và Nhân văn đóng góp rất nhiều cho sự phát triển bền vững của đất nước, như các vấn đề về đạo đức, tư tưởng, chính trị, lịch sử, văn hoá. Đó là những trụ cột để chúng ta phát triển xã hội một cách bền vững.
Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn đã có chính sách rất thiết thực khi từ năm 2022 đã cùng Đại học Quốc gia Hà Nội xây dựng quỹ dành cho 9 ngành khoa học cơ bản gồm Văn học, Lịch sử, Triết học, Tôn giáo học, Chính trị học, Nhân học, Việt Nam học, Ngôn ngữ học, Hán Nôm. Những ngành này được nguồn kinh phí do chính nhà trường tự cân đối, xây dựng.
Từ quỹ này, sinh viên sẽ có các suất học bổng trị giá 50 triệu đồng/năm/em. Trong đó, toàn bộ học phí sinh viên không phải đóng, mỗi tháng nhận 2 triệu đồng tiền hỗ trợ sinh hoạt phí và được hỗ trợ miễn giảm toàn bộ các chi phí khi lưu trú ở ký túc xá. Đặc biệt, các em sẽ có một giáo sư đồng hành, hỗ trợ trong học tập bắt đầu ngay từ năm thứ nhất.
将设立新专业：电影、流行艺术
- 那么女士，对于学校多年来培养的传统优势专业，人文社科大学在这些专业的培养上做了哪些改变，以适应当前的发展趋势？
副教授 Dang Thi Thu Huong 博士： Với những ngành học mang tính truyền thống, chúng tôi đang có những thay đổi rất mạnh mẽ để nắm bắt được sự vận động và đi lên của đời sống xã hội.
例如，在历史系，我们有一个城市史专业。该专业的学生在扎实的历史、地理、文化、社会等知识基础上，具备关于城市地区的多元化知识基础；同时，掌握关于现代城市生活的最新知识，涵盖从民生议题到规划发展等各个方面，并辅以跨学科的研究方法（如城市人类学、城市社会学、城市传播学等）。
学习者掌握了这些知识，将来可以作为咨询师、顾问，为当前的城市发展和城市管理机构做出非常实际的贡献。
或者对于语言学等传统领域，除了在研究和语言保障方面的优势和劣势之外，学院也做出了调整、创新和应用。例如，拓展了计算语言学、心理语言学和治疗语言学的培养范围，帮助学生日后满足更多不同的需求，而不仅限于编辑出版。
心理学方面亦是如此，学校拥有社会心理学（包含性别、家庭、文化、民族、宗教、法律心理学）、工商管理心理学、临床心理学（包含儿童、青少年……心理治疗）、咨询心理学（包含学校、婚姻、家庭）等受到社会高度关注的专业。
通过这些新的定位，学校希望为学生提供更多的知识、专业基础和服务社会的技能。
除了发展上述传统学科领域外，未来我们将拓展电影、大众艺术等新领域，从伦理、文化、社会、艺术等多方面为丰富国民社会生活做出最大贡献。
选择专业的标准应该基于每个考生的能力。
- 对于热爱社会科学和人文学科的考生，您能否提供一些建议，告诉他们如何选择最适合自己的专业？
副教授 Dang Thi Thu Huong 博士：我想和家长和学生们分享的是，目前有很多咨询和提供信息的渠道，可以帮助考生更深入地了解自己的专业，从而更容易地选择职业。
然而，考生也需要筛选和选择可靠的渠道。基于这些可靠渠道提供的准确信息，考生需要清晰地回顾自己，问问自己是否对该专业充满热情、拥有优势、感兴趣或有能力，以及具备哪些特质。
那么如何选择可靠的信息渠道呢？首先，家长、高中老师，尤其是主流媒体是提供最准确、最诚实信息的渠道。
这些信息来源可以帮助学生和家长清楚地了解社会现状、发展需求和人力资源需求。考生需要通过参考这些信息来源做出适当的调整。
对学生来说，好处在于，目前教育培训部的规定允许学生多次报名。考生应该选择自己最感兴趣、最符合自身兴趣的专业作为第一志愿，因为教育培训部的政策为我们提供了非常有利的条件，确保学生获得最佳机会。
另外，我想分享的是，今年的考生有很多途径可以追求自己的热情。例如，如果你对新闻学充满热情，想攻读新闻学专业，但最初被其他专业录取，那么人文社科大学现在有双学位机制。
完成第一年学业且成绩优异或以上的学生，可申请第二专业。五年后，毕业生将获得两个普通学位。
学生可以同时修读两个专业，例如新闻学与历史学、新闻学与政治学、新闻学与经济学。毕业后，他们将成为各自领域的专业记者。
为学生提供多项奖学金
- 目前人文社科大学有哪些政策支持学生的学习以及未来的就业机会？
副教授 Dang Thi Thu Huong 博士：对于社会科学与人文学科领域来说，学校课程的系统性犹如“花蕊”。作为社会科学与人文学科中最基础的部分，学校学生的学习和研究具有非常强的跨学科性。
此外，每个“花瓣”都代表一个专业，一个专长，帮助学生掌握更深入的知识。因此，在这种跨学科的基础上，学生毕业后将拥有坚实的基础，能够灵活主动地选择职业。
社会人文大学为学生提供多种奖学金。除了9个基础科学专业的奖学金外，每个学院都有自己的奖学金。
我们很荣幸拥有社会科学和人文学科领域的顶尖教授。他们曾获得国家级奖项、胡志明奖，许多人还利用这些奖项设立了奖学金，用于资助学生。
学校还设立了丁春林、潘友达、陈德草等三位优秀教授的奖学金，这些奖学金均以他们的名字命名。教师的家人通常会用他们获得的奖金来建立奖学金基金。
获得该项奖学金的学生不仅能获得经济上的激励和学术上的支持，还能得到社会科学和人文学科领域顶尖教授的巨大激励。
此外，学校还大力推介企业奖学金，如三星、BIDV等企业奖学金。各学院也结合自身关系，积极推介校友会奖学金，专门奖励本学院的后辈。
同时，我们为学生提供实习和实践机会。这是学校与招聘机构合作开展培训过程中的一项重要活动。除了国内实习，我们还与国外培训机构合作，开展学生交换项目、学分互认，并为学生提供体验国际化学习和工作环境的机会。
因此，人文社科大学的学生不只是停留在知识的获取，更要对专业和社会领域的发展有全面的认识。
经过两年的新冠疫情，学校现已重新启动奖学金项目，联系更多学生，为学生开辟机会。
- 有些考生喜欢社会科学专业，但又不愿选择经济学、信息技术等当下比较热门的专业，因为他们认为社会科学专业收入较低，机会也较少。您对这种情况的考生有什么建议吗？
副教授 Dang Thi Thu Huong 博士：我想告诉大家，有些拥有悠久传统的产业，仍然在满足国家可持续发展的需要，就业机会不仅仅是短期机会，更是一条长远的发展道路。
求职者需要自己了解自己对哪个行业充满热情和兴趣，并在此基础上积累专业知识。当他们成为某个领域的专家时，一定会受到赏识，找到一份既能满足自己热情又能满足自己物质需求的工作。
- 谢谢Dang Thi Thu Huong副教授！
人民代表报：社会科学和人文学科领域如何“转型”以满足社会需求？
