Nói về đào tạo nhân lực báo chí trong kỷ nguyên mới, GS.TS Hoàng Anh Tuấn - Hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, ĐHQGHN nhấn mạnh: “Cần chú trọng đào tạo các thế hệ sinh viên về trách nhiệm, sứ mệnh và định hướng phát triển nghề nghiệp trong thời đại mới. Theo đó, học công nghệ nhưng không quên nhân văn; làm chủ công cụ nhưng không để công cụ thay thế tư duy; không ngừng sáng tạo nhưng vẫn giữ cho mình một trái tim trung thực với sự thật, với nhân dân và với sứ mệnh cao cả của Báo chí cách mạng Việt Nam.”
Đào tạo nhà báo “đa năng” trong thời đại số
Ngành báo chí hiện nay đã mở rộng từ mô hình truyền thống sang đa nền tảng, gắn chặt với công nghệ số, trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn và truyền thông tích hợp. Điều đó đặt ra yêu cầu đào tạo phải thích ứng linh hoạt, toàn diện hơn bao giờ hết.
Nhà báo hiện đại không chỉ cần kỹ năng viết hay biên tập mà còn phải thành thạo sản xuất nội dung đa phương tiện: quay dựng, dựng phim, xử lý âm thanh, thiết kế đồ họa, sáng tạo nội dung trên mạng xã hội, podcast, video ngắn, livestream… Chúng tôi gọi đó là “multi-skilled journalist” - nhà báo đa năng.
Bên cạnh kỹ năng, phẩm chất tư duy phản biện, đạo đức nghề nghiệp, tinh thần trách nhiệm với cộng đồng và khả năng thích ứng nhanh với công nghệ là những yếu tố bắt buộc trong chương trình đào tạo báo chí hiện đại.
Viện Đào tạo Báo chí và Truyền thông - tiền thân là Khoa Báo chí của Đại học Tổng hợp Hà Nội - hiện là một trong những đơn vị đào tạo báo chí có bề dày nhất Việt Nam. Với gần 35 năm hình thành và phát triển, Viện đã đào tạo hơn 10.000 cử nhân, hàng trăm thạc sĩ, tiến sĩ trong lĩnh vực báo chí học và quản trị truyền thông.
Viện đang triển khai nhiều đổi mới toàn diện: Chương trình đào tạo tích hợp - liên ngành - linh hoạt, cập nhật các học phần hiện đại như báo chí dữ liệu, sản xuất nội dung số, truyền thông xuyên quốc gia…
Không gian thực hành hiện đại, bao gồm: studio, phòng dựng hình, flycam, hệ thống máy quay và các phòng thu chuyên nghiệp, giúp sinh viên trải nghiệm toàn quy trình làm báo thực tế.
Đội ngũ giảng viên chất lượng cao, kết hợp với các nhà báo kỳ cựu từ VTV, VOV, TTXVN, Báo Nhân Dân… để đảm bảo tính thực tiễn và chiều sâu nghề nghiệp trong giảng dạy.
Hợp tác doanh nghiệp và quốc tế hóa, thông qua ký kết chiến lược với các cơ quan báo chí, tập đoàn truyền thông, giúp mở rộng cơ hội thực tập, trải nghiệm và việc làm. Có thể nói, 35 năm hình thành và phát triển, đến nay Viện Đào tạo Báo chí & Truyền thông đang kiến tạo nên một môi trường đào tạo báo chí, truyền thông chất lượng.
Biến thách thức thành cơ hội: tinh gọn - nhưng sâu sắc
GS. Hoàng Anh Tuấn cho biết, Viện đã và đang tái cấu trúc ngành báo chí theo hướng tinh gọn, chuyên nghiệp hóa là xu hướng tất yếu. Điều này buộc các cơ sở đào tạo nói chung và Viện Đào tạo báo chí - Truyền thông phải tập trung vào chất lượng thay vì số lượng.
Thị trường giờ không cần một cử nhân báo chí chỉ có bằng cấp. Họ cần một người làm được việc, có năng lực sáng tạo, thích nghi nhanh và đủ bản lĩnh nghề nghiệp. Đó là lý do tại sao chúng tôi đào tạo theo hướng phát triển cá nhân hóa, giúp sinh viên nhận diện thế mạnh riêng, từ đó xây dựng năng lực nghề nghiệp đặc thù và tăng sức cạnh tranh trên thị trường lao động.
GS.TS Hoàng Anh Tuấn Hiệu trưởng Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn, ĐHQGHN
GS Hoàng Anh Tuấn nhấn mạnh: Tỷ lệ sinh viên ngành Báo chí - Truyền thông có việc làm trong vòng một năm sau tốt nghiệp duy trì ở mức 92–95%, trong đó hơn 60% làm đúng chuyên ngành, sinh viên vững nghề - vững đạo đức, đáp ứng tốt nhu cầu thị trường hiện nay. Các doanh nghiệp truyền thông, báo đài đánh giá cao sinh viên của Trường nhờ năng lực sáng tạo nội dung, kỹ năng làm việc nhóm, phản ứng nhanh với tình huống và đạo đức nghề nghiệp tốt. Ngoài ra, nhiều sinh viên tiếp tục học cao học, du học hoặc khởi nghiệp trong ngành truyền thông số, cho thấy nền tảng đào tạo của Viện rất vững chắc và linh hoạt.
Đào tạo báo chí tương lai: tích hợp công nghệ, giữ vững nhân văn
Trong tương lai, đào tạo báo chí sẽ gắn chặt với các lĩnh vực như công nghệ thông tin, dữ liệu lớn, AI, AR/VR, marketing, chính trị học, xã hội học, và đặc biệt là tư duy toàn cầu.
GS. Hoàng Anh Tuấn quan niệm rằng, nhà báo tương lai cần có kỹ năng công nghệ - nhưng trái tim phải nhân văn. Cần học cách làm chủ công nghệ nhưng không đánh mất bản lĩnh con người. AI có thể phân tích dữ liệu, gợi ý nội dung, nhưng không thể thay thế trách nhiệm với sự thật, lòng dũng cảm hay khát vọng phụng sự xã hội - những phẩm chất cốt lõi làm nên một nhà báo cách mạng.
Việc đào tạo, vì thế, không thể chỉ nhấn vào kỹ năng công cụ, mà phải đặt trọng tâm vào bản sắc, tư duy và trách nhiệm công dân số. Đó là điều mà Trường Đại học KHXH&NV và Viện Đào tạo Báo chí & Truyền thông sẽ tiếp tục kiên định theo đuổi trong thời đại số.
Hiện nay, Viện Đào tạo Báo chí và Truyền thông - Trường Đại học KHXH&NV (ĐHQGHN) đang đào tạo:
• 02 chương trình cử nhân: Báo chí, Quan hệ công chúng
• 02 chương trình thạc sĩ: Báo chí học, Quản trị báo chí - truyền thông
• 01 chương trình tiến sĩ: Báo chí học
Tin bài liên quan:
Viện Đào tạo Báo chí và Truyền thông: 35 năm kiến tạo và đổi mới để tiên phong
Thầy và trò Viện Đào tạo Báo chí và Truyền thông cùng nhận giải thưởng Báo chí Quốc gia
