Thúc đẩy nghiên cứu cơ bản trong lĩnh vực Khoa học Xã hội & Nhân văn là yêu cầu cấp thiết

Tháo gỡ những khó khăn trong công tác đào tạo, nghiên cứu KH cơ bản
Tại buổi làm việc, các đại biểu đã trao đổi về hiện trạng, nhu cầu thực tiễn về nghiên cứu cơ bản trong lĩnh vực Khoa học Xã hội và Nhân văn (KH XH&NV) trong bối cảnh tự chủ đại học hiện nay.
Hiệu trưởng Trường ĐH KHXH&NV, Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh Ngô Thị Phương Lan cho biết, hiện nay công tác đào tạo các ngành khoa học cơ bản trong lĩnh vực KHXH&NV đang gặp một số khó khăn trong bối cảnh tự chủ đại học. Các ngành khoa học cơ bản thuộc lĩnh vực KHXH&NV thiếu tính cạnh tranh, ít thu hút người học trong bối cảnh nhu cầu xã hội về các ngành khoa học ứng dụng ngày càng cao. Các ngành khoa học cơ bản đang bị ứng dụng hoá trong khi bản chất của khoa cơ bản là nghiên cứu theo chiều sâu. Đội ngũ nhà khoa học trong lĩnh vực này đang thiếu, tính kế thừa thế hệ các nhà khoa học đang thiếu hụt. PGS.TS Ngô Thị Phương Lan đề xuất, các nhiệm vụ khoa học cơ bản trong lĩnh vực KHXH&NV cần đi vào chiều sâu, không bị ràng buộc bởi thời gian, tiêu chí chung; đẩy mạnh đào tạo, bồi dưỡng, thu hút và trọng dụng đội ngũ chuyên gia chất lượng cao và tâm huyết với các ngành khoa học cơ bản đặc thù của KHXH&NV.

Đồng quan điểm, GS.TS Hoàng Anh Tuấn - Hiệu trưởng Trường Đại học KHXH&NV, Đại học Quốc gia Hà Nội nêu thực trạng định hướng xếp hạng đại học, chức danh, nhiệm vụ KHCN theo Scopus đã làm cho nghiên cứu KH cơ bản đi chệch hướng phục vụ cho sự phát triển bền vững của Việt Nam.
Theo báo cáo của các nhà khoa học, việc xếp hạng đại học, chức danh, nhiệm vụ KHCN theo Scopus được xem là một định hướng quan trọng trong đánh giá và phát triển KHCN ở Việt Nam. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng, định hướng này đang dẫn đến một số hệ quả tiêu cực, như việc thúc đẩy “công bố quốc tế” thay vì “nghiên cứu có ích”. Nhiều nhà khoa học tập trung vào việc xuất bản bài báo trên các tạp chí Scopus uy tín để nâng cao thứ hạng cá nhân, cơ sở, thay vì tập trung vào nghiên cứu các vấn đề thiết thực cho đất nước, dẫn đến tình trạng “sính ngoại”, xuất bản những bài bào thiếu chất lượng, không có tính ứng dụng thực tế. Việc tập trung vào các lĩnh vực có nhiều tạp chí Scopus dẫn đến tình trạng các lĩnh vực khác, đặc biệt là KHXH&NV bị “bỏ quên”. Điều này ảnh hưởng đến sự phát triển toàn diện của KHCN, hạn chế khả năng giải quyết các vấn đề phức tạp của xã hội.
Hiệu trưởng Hoàng Anh Tuấn nhấn mạnh, cần tập trung đẩy mạnh nghiên cứu KHXH&NV, hài hòa giữa tính quốc gia - quốc tế, hài hòa giữa KHCN và KHXH&NV, đẩy mạnh đột phá trong đào tạo, bồi dưỡng, thu hút và trọng dụng đội ngũ chuyên gia chất lượng cao và tâm huyết với các ngành KH cơ bản đặc thù của KHXH&NV (Hán Nôm, Khảo cổ học, Dân tộc học…).

GS.TS Hoàng Anh Tuấn - Hiệu trưởng Trường Đại học KHXH&NV, Đại học Quốc gia Hà Nội nhấn mạnh cần đẩy mạnh đột phá trong đào tạo, bồi dưỡng, thu hút và trọng dụng đội ngũ chuyên gia chất lượng vao và tâm huyết với các ngành KH cơ bản đặc thù của KHXH&NV GS.TS Phùng Hữu Phú - Chủ tịch Hội đồng Khoa học Đào tạo, nguyên Hiệu trưởng Trường ĐH KHXH&NV, ĐHQGHN GS.TS Võ Văn Sen - Chủ tịch Hội đồng Khoa học Đào tạo, nguyên Hiệu trưởng Trường ĐH KHXH&NV, ĐHQG Tp.HCM