Các hành trình Du lịch Di sản Hà Nội: Góp phần xây dựng Thủ đô “Văn hiến - bản sắc - sáng tạo”

ĐHQGHN khẳng định vai trò là trung tâm đổi mới sáng tạo, góp phần bồi đắp sức mạnh mềm của Hà Nội
Tại Đại hội Đại biểu Đảng bộ TP.Hà Nội lần thứ XVIII, nhiệm kỳ 2025 - 2030, Tổng Bí thư Tô Lâm đề nghị, trong số các yêu cầu, nhiệm vụ đối với Đảng bộ Thủ đô Hà Nội trong nhiệm kỳ mới, Hà Nội phải được kiến tạo như một "Thành phố văn hiến - bản sắc - sáng tạo", hướng tới một "Thủ đô văn minh - hiện đại - bền vững" với trí tuệ thời đại và tầm vóc toàn cầu: nơi Văn hiến là gốc rễ, kết tinh trí tuệ dân tộc, nuôi dưỡng niềm tin, khát vọng và bản lĩnh, tạo sức hấp dẫn riêng có mà không đô thị nào sao chép được; bản sắc là điểm tựa, lợi thế cạnh tranh cốt lõi, giúp Hà Nội không chỉ giữ được linh hồn lịch sử mà còn tạo ra sức hút để dẫn dắt sáng tạo, phát triển kinh tế tri thức, thu hút nhân tài; sáng tạo là động lực phát triển, chuyển hóa, biến di sản thành giá trị sống, vừa bảo tồn, vừa phát triển, vừa mở rộng tầm vóc đô thị, từ quy hoạch, kiến trúc, nghệ thuật đến giáo dục, khoa học và quản trị.

Trên cơ sở đó, hình thành “3 cực sáng tạo” gồm: Di sản - trung tâm nội đô lịch sử và không gian ven sông Hồng - thành Cổ Loa; Tri thức - Đại học Quốc gia và các trung tâm đào tạo, nghiên cứu; và Công nghệ với Khu Công nghệ cao Hòa Lạc cùng các khu đổi mới sáng tạo. Đây sẽ là trục dẫn dắt sức sáng tạo của toàn Thủ đô, khai thác tối đa giá trị lịch sử, tri thức và công nghệ, biến Hà Nội thành đô thị hội tụ quá khứ, hiện tại và tương lai.
Trong hành trình phát triển của Hà Nội - trung tâm chính trị, văn hóa, khoa học và giáo dục của cả nước, ĐHQGHN luôn khẳng định vai trò là trung tâm tri thức hàng đầu, nơi hội tụ trí tuệ và sáng tạo, đóng góp mạnh mẽ vào sự nghiệp xây dựng, phát triển Thủ đô văn minh, hiện đại và bền vững.
ĐHQGHN không chỉ là đại học trọng điểm quốc gia mà còn là nguồn lực chiến lược của Hà Nội về giáo dục, khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Hàng chục nghìn cử nhân, thạc sĩ, tiến sĩ được đào tạo tại ĐHQGHN đã và đang đóng góp tích cực vào đội ngũ cán bộ, chuyên gia, nhà quản lý, doanh nhân, trí thức của Thủ đô.

ĐHQGHN đã chủ động nghiên cứu các vấn đề lớn của Thủ đô và đưa ra danh mục các nhiệm vụ trọng tâm, tập trung vào bốn nhóm vấn đề lớn mà Thành phố đặc biệt quan tâm, đó là: Môi trường và phát triển bền vững; Kinh tế và sức khỏe cộng đồng; Bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa, di sản số; và Nền tảng số hỗ trợ ra quyết định dựa trên dữ liệu. Các đề xuất này thể hiện rõ tầm nhìn và khả năng vượt trội của ĐHQGHN trong việc giải quyết các thách thức mang tính liên ngành, phức tạp của một đô thị lớn như Hà Nội.
Trong hành trình phát triển Thủ đô văn hiến - bản sắc - sáng tạo, ĐHQGHN luôn khẳng định vai trò đầu tàu trí tuệ và trung tâm đổi mới sáng tạo, góp phần bồi đắp sức mạnh mềm của Hà Nội. Bước vào giai đoạn phát triển mới của đất nước, ĐHQGHN càng có điều kiện thuận lợi để phát huy vị thế tiên phong trong đào tạo, nghiên cứu, chuyển giao tri thức và tư vấn chính sách, đồng thời đồng hành cùng Thủ đô trong xây dựng hệ sinh thái tri thức, đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững.
Các hành trình Du lịch Di sản trong TP. Hà Nội: Bảo tồn di sản bằng công nghệ số
Ngày 03/12/2025 vừa qua, tại Đền Quán Thánh, Hà Nội, Các hành trình Du lịch Di sản TP.Hà Nội đã được ra mắt. Đây là một kết quả quan trọng của dự án FEF-R Patrimoine do Bộ Châu Âu và Ngoại giao Pháp tài trợ (thông qua Đại sứ quán Pháp và Viện Pháp tại Việt Nam), phối hợp triển khai cùng Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội, Viện Viễn Đông Bác Cổ Pháp và Tổ chức Đại học Pháp ngữ.

Phát biểu tại buổi ra mắt, GS.TS Hoàng Anh Tuấn - Hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn cho biết, Hà Nội là thành phố của nghìn lớp trầm tích văn hóa, nơi từng di tích, từng phố phường đều lưu giữ những câu chuyện, ký ức và truyền thống lâu đời. Tuy nhiên, để những giá trị ấy thực sự đến gần hơn với công chúng, đặc biệt là giới trẻ và du khách quốc tế, cần có những phương thức tiếp cận mới, hiện đại và dễ tiếp cận hơn.
Chính từ nhu cầu thiết thực đó, Dự án “Các hành trình Du lịch Di sản TP.Hà Nội” được hình thành. Dự án với sự tham gia của nhiều chuyên gia Pháp và Việt Nam, trong đó có các nhà khoa học và sinh viên của Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn. Sau hơn một năm triển khai, nhóm dự án đã khảo sát thực địa, thu thập tư liệu, xây dựng hồ sơ di sản, bản đồ số, ứng dụng QR-code và nền tảng H-Heritage dành cho công chúng. Trên cơ sở ấy, 04 hành trình di sản thực nghiệm, kết hợp nghiên cứu khoa học với công nghệ số đã được ra mắt công chúng Việt Nam và quốc tế, đem lại một phương thức khám phá di sản trực quan, sinh động và dễ tiếp cận.

Đại sứ Pháp tại Việt Nam, ông Olivier Brochet nhấn mạnh các hành trình này không chỉ dành cho du khách. Chúng còn là công cụ giáo dục hữu hiệu cho các trường học, trung học và đại học; là phương tiện truyền thông văn hóa cho các hướng dẫn viên, bảo tàng và địa phương; đồng thời là mô hình phương pháp luận quý giá cho giới nghiên cứu. Các tuyến hành trình sẽ giúp mỗi người nhìn Hà Nội bằng một góc nhìn mới - một thủ đô lịch sử nhưng luôn sống động, nơi truyền thống được đan cài vào những thách thức của hiện đại.
Việc Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn được lựa chọn là đơn vị chủ trì dự án “Các hành trình Du lịch Di sản trong TP.Hà Nội” không chỉ thể hiện sự tin tưởng của đối tác Pháp, mà còn góp phần quan trọng vào việc khẳng định sứ mệnh của ĐHQGHN nói chung và Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn nói riêng trong việc nghiên cứu, bảo tồn các giá trị văn hóa, di sản số; đào tạo thế hệ trẻ gắn với phát huy di sản văn hóa Thăng Long - Hà Nội. “Các hành trình Du lịch Di sản trong TP.Hà Nội” bao gồm:
Hành trình 1 “Thăng Long tứ trấn” (Bốn vị thần bảo hộ kinh thành), du khách sẽ khám phá bốn đền thiêng: Bạch Mã, Voi Phục, Quán Thánh và Kim Liên, trấn giữ bốn hướng Đông-Tây-Nam-Bắc của kinh thành Thăng Long. Tuyến hành trình tôn vinh bản sắc văn hóa linh thiêng và cấu trúc tâm linh độc đáo của Hà Nội, nơi không chỉ cần được con người bảo vệ mà còn cần đến thần linh bảo đảm an sinh.
Hành trình 2 “Các đền thờ Mẫu” sẽ kết nối tám đền, phủ thờ Mẫu Liễu Hạnh và các Thánh Mẫu, đại diện cho tín ngưỡng Tam phủ - di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO vinh danh. Hành trình sẽ khám phá các ngôi đền: Đông Hạ, Vũ Thạch, Bà Kiệu, Xuân Yên, Đền Dâu, Vọng Tiên, Phủ Tây Hồ, cây hương ga Long Biên. Nét tín ngưỡng độc đáo này của người Việt hòa quyện giữa nghi lễ, âm nhạc, vũ điệu và tinh thần tôn vinh người Mẹ.
Hành trình 3 “Đình thờ Tổ nghề” sẽ đưa du khách khám phá các đình Tổ nghề Hà Nội như: Kim Ngân (tổ nghề kim hoàn), Đồng Lạc (tổ nghề cổ yếm), Phả Trúc Lâm (tổ nghề da giày), đình Hà Vĩ (tổ nghề sơn), đền Phúc Hậu (tổ nghề tráng gương), đình Tú Thị (tổ nghề thêu), đình Lò Rèn (tổ nghề rèn), đình Ngũ Xã (tổ nghề đúc đồng).
Hành trình 4 “Chùa Hà Nội” là các ngôi chùa gắn với tên tuổi Sa môn An Thiền (Phúc Điền) - một trong những vị tổ tiêu biểu của Phật giáo Việt Nam. Từ chùa Báo Thiên nay chỉ còn trong ký ức đến Liên Trì, Hàm Long và Liên Phái… Hành trình tái hiện dòng chảy lịch sử, tâm linh của Thăng Long, nơi ký ức, công nghệ và niềm tin gặp gỡ, kể lại câu chuyện về sự mất - còn - tái tạo và bảo tồn di sản.  
Tin bài liên quan:
Đánh thức di sản Thủ đô Hà Nội với những hành trình khác biệt và độc đáo
Đại học Quốc gia Hà Nội - cực sáng tạo tri thức dẫn dắt sức sáng tạo của toàn Thủ đô
Chiến lược phát triển ĐHQGHN: Hướng tới đại học tinh hoa để thực hiện sứ mệnh quốc gia trong kỷ nguyên mới
ĐHQGHN phát huy sức mạnh tổng thể, đổi mới sáng tạo trở thành bản sắc cốt lõi của đại học tinh hoa