Cần có chính sách kiểm soát chất lượng đào tạo tiến sĩ chặt chẽ và hiệu quả hơn

Theo báo cáo, hoạt động đào tạo tiến sĩ tại Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn được thực hiện theo các quy chế, quy định, văn bản hướng dẫn của Đại học Quốc gia Hà Nội. Căn cứ hướng dẫn về công tác tuyển sinh của Đại học Quốc gia Hà Nội, nhà trường thực hiện xây dựng chỉ tiêu theo từng chuyên ngành đào tạo. Hàng năm (2 đợt/năm), thông báo tuyển sinh trên website chính thức của trường; tổ chức xét hồ sơ và đánh giá chuyên môn của các ứng viên theo đúng quy định.
Những năm vừa qua, số lượng tuyển sinh nghiên cứu sinh tại Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn luôn đứng đầu trong số các trường thành viên trực thuộc Đại học Quốc gia Hà Nội. Trường hiện có 31 chuyên ngành đào tạo tiến sĩ. Một số chuyên ngành những năm gần đây thu hút ứng viên đông đảo hơn các chuyên ngành khác, như Quan hệ quốc tế, Chính trị học, Du lịch học... Ngược lại, một số chuyên ngành chưa thực sự hấp dẫn người tham gia dự tuyển như Hán Nôm, Khảo cổ học, Nhân học, Lịch sử sử học và sử liệu học...
Mỗi chuyên ngành đào tạo được xây dựng dựa trên các đặc thù khác nhau, nhằm bảo đảm tốt chất lượng chuẩn đầu ra. Ngoài tổ chức giảng dạy, các học phần, tổ chức đánh giá đề cương, chuyên đề liên quan đến luận án tiến sĩ của nghiên cứu sinh, các đơn vị đào tạo chuyên môn trực thuộc trường còn có trách nhiệm tạo điều kiện cho nghiên cứu sinh hoàn thành nhiều hoạt động khác như: sinh hoạt chuyên môn, tham gia các đề tài nghiên cứu khoa học... 
Tuy nhiên, số lượng nghiên cứu sinh hoàn thành chương trình đào tạo, bảo vệ luận án trong thời gian 3 năm chuẩn không nhiều (10%), phần lớn trong khoảng thời gian 5 năm (80%), một số ít thuộc đối tượng trả về cơ quan công tác (10%).  Nhà trường đã thực hiện nhiều giải pháp nhằm bảo đảm chất lượng đào tạo tiến sĩ, cung cấp cho xã hội nguồn nhân lực chất lượng cao, góp phần đẩy mạnh quá trình phát triển của kinh tế - xã hội.
GS.TS Hoàng Anh Tuấn, Hiệu trưởng nhà trường khẳng định: "Đào tạo tiến sĩ là bậc cuối cùng của đào tạo nhân lực chất lượng cao. Quan điểm nhất quán của Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn là: Hàn lâm làm nền tảng nhưng hiện đại là xu hướng. Với tinh thần như vậy, thời gian qua, công tác đào tạo sau đại học, trong đó có đào tạo tiến sĩ của nhà trường luôn ổn định phát triển, bảo đảm chất lượng". 
Từ thực tiễn đào tạo cũng như liên quan đến việc thực hiện chính sách, pháp luật về đào tạo trình độ tiến sĩ tại cơ sở, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn có một số đề xuất, kiến nghị. 
Thứ nhất, 5 năm qua, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã 2 lần điều chỉnh các quy định về đào tạo tiến sĩ bằng Thông tư 08/2017/TT-BGDÐT năm 2017, Thông tư 18/2021/TT BGDĐT năm 2021. Hai thông tư này có những quy định khác nhau về chuẩn đầu ra của nghiên cứu sinh, dẫn đến khó khăn nhất định trong quá trình tổ chức đào tạo. Nhà trường kiến nghị việc ban hành các quy định mới về đào tạo tiến sĩ cần có tính kế thừa và phát triển, có lộ trình phù hợp với bối cảnh xã hội.
Thứ hai, cần có chính sách kiểm soát chất lượng chặt chẽ và hiệu quả hơn, bảo đảm chất lượng đào tạo tiến sĩ, tạo môi trường học thuật nghiêm túc, cạnh tranh lành mạnh giữa các cơ sở đào tạo tiến sĩ trong bối cảnh tự chủ diễn ra mạnh mẽ. Phát biểu tại buổi làm việc, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Thị Mai Hoa ghi nhận hiệu quả đào tạo của Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn thời gian qua đã đóng góp to lớn vào quá trình đào tạo nhân lực chất lượng cao thuộc khối ngành xã hội và nhân văn cho đất nước.
Phó Chủ nhiệm Nguyễn Thị Mai Hoa cho rằng đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao nói chung, đào tạo tiến sĩ nói riêng đứng trước nhiều thuận lợi nhưng cũng không ít khó khăn, thách thức. Những chia sẻ, kiến nghị tại buổi làm việc sẽ được Đoàn giám sát nghiên cứu, tiếp thu, trên cơ sở đó góp phần hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật về đào tạo trình độ tiến sĩ. 

Tin bài trên báo chí:
Báo Đại biểu Nhân dân: Cần có chính sách kiểm soát chất lượng đào tạo tiến sĩ chặt chẽ và hiệu quả hơn
Công TTĐT Quốc hội: Giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về đào tạo tiến sĩ tại Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn
Website Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn: Trường ĐH KHXH&NV, ĐHQGHN và những đóng góp khoa học trong khuyến nghị chính sách, pháp luật về đào tạo Tiến sĩ