ThS Đỗ Thị Minh Thảo
I. Thông tin chung
- Năm sinh: 1970
- Email: dtmthao@vnu.edu.vn
- Đơn vị công tác: Khoa Nhân học và tôn giáo học
- Học hàm: Năm phong:
- Học vị: Thạc sĩ. Năm nhận: 2002.
- Quá trình đào tạo:
- 1988 - 1992: Cử nhân ngành Lý luận văn học tại Khoa Ngữ văn, Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội.
- 1992 - 1995: Cử nhân tiếng Anh, Khoa Tiếng Anh, Viện Đại học Mở Hà Nội.
- 1996 - 1999: Cử nhân Triết học, Khoa Triết học, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn.
- 1997 – 1999: Học đủ 2 năm cao học ngành Lý luận văn học, Khoa Văn học, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, ĐHQGHN.
- 1999 – 2002: Thạc sĩ Triết học, Khoa Triết học, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, ĐHQGHN.
- 2023 – nay: NCS chuyên ngành Tôn giáo học, Khoa Nhân học và Tôn giáo học, trường Đại học KHXH&NV, ĐHQGHN.
Cử nhân tiếng Anh.
Tiếng Nga (tương đương C trong chương trình đào tạo đại học khoa Ngữ văn, trường Đại học Tổng hợp Hà Nội 1988-1992)
- Hướng nghiên cứu chính: Phật học, biểu tượng học tôn giáo, triết học, tôn giáo học, tín ngưỡng học, luân lý học, đạo đức học – mỹ học, triết học tôn giáo, triết học nghệ thuật, nghệ thuật học, nhân chủng học nghệ thuật, nghệ thuật học tôn giáo, nhân học tôn giáo, nhân học biểu tượng. tam ngôn trong kinh văn Phật giáo, báo chí và truyền thông tôn giáo, giới/giới tính trong nghiên cứu tôn giáo, Giáo hội và giáo dục.
II. Các công trình khoa học
1. Sách
- Mỹ học đại cương, giáo trình do NGƯT.PGS,TSKH Đỗ Văn Khang chủ biên, Nxb. Giáo dục, 1997, tái bản có bổ sung 2002, 2008. Nxb ĐHQGHN, tr.106-120 (viết chung)
- Nghệ thuật học, giáo trình do NGƯT.PGS.TSKH Đỗ Văn Khang chủ biên, Nxb ĐHQGHN, 2008, tr.152 – 172 (viết chung)
- Lịch sử mỹ học, giáo trình do NGƯT.TSKH Đỗ Văn Khang chủ biên, Nxb Giáo dục Việt Nam, 2010, tr. 228-234 (viết chung)
- Tín ngưỡng dân gian Hà Nội trong đời sống văn hóa đô thị hiện nay, do PGS.TS. Đỗ Thị Minh Thúy (chủ biên), Nxb Văn hóa - thông tin và Viện Văn hóa, 2010, tr.161-168 (viết chung)
- Một số luận điểm quan trọng về xây dựng nền văn hóa Việt Nam trong bối cảnh hội nhập, do PGS.TS Đỗ Thị Minh Thúy chủ biên, Nxb. Văn hóa Thông tin và Viện Văn hóa, 2010, tr. 96-155 (viết chung)
- Mỹ học cơ sở, giáo trình do NGƯT.PGS.TSKH Đỗ Văn Khang chủ biên, Nxb Giáo dục Việt Nam, 2011, tr160-177 (viết chung)
- Tôn giáo trong đời sống công chúng, Trung tâm nghiên cứu tôn giáo đương đại, trường ĐHK HXH&NV, Nxb Tôn giáo, 2015, tr.143-153(viết chung),
- Nghiên cứu triết học ở Việt Nam hiện nay - Những vấn đề lý luận. Nxb Chính trị Quốc gia – Sự thật, 2016, tr. 420 – 439 (viết chung)
- Nghiên cứu triết học ở Việt Nam hiện nay - Những vấn đề thực tiễn. Nxb Chính trị Quốc Gia – sự thật, 2017, tr. 68 – 86 (viết chung)
- Đào tạo tôn giáo học ở Việt Nam quá trình hình thành và phát triển, Nxb. Tôn giáo, 2017, tr. 363-384 (viết chung)
- Tương tác mở trong mỹ học Việt Nam đương đại, sách chuyên khảo – liên ngành, Nxb Thông tin và truyền thông, 2017, 468 tr (tác giả)
- Tôn giáo – nguồn lực văn hóa và xã hội: ứng xử của một số quốc gia và kinh nghiệm cho Việt Nam. Trung tâm Nghiên cứu Tôn giáo đương đại, Trường Đại học KHXH&NV. Nxb Tôn giáo, 12/2021, tr. 404-415.
2. Chương sách
- Một số phương diện cơ bản của mối quan hệ giữa triết học và nghệ thuật, sách: Cơ sở triết học của văn hóa nghệ thuật Việt Nam,do GS.TS Đỗ Huy chủ biên, Viện Văn hóa & Nxb Văn hóa Thông tin, 2002, tr. 60 - 208 (Đồng tác giả )
- Các trường phái hội họa hiện đại đầu thế kỷ 20, giáo trình: Nghệ thuật học (Bộ mới) do NGƯT.PGS.TSKH Đỗ Văn Khang chủ biên, Nxb TT & Truyền thông, 2011, tr.143-163 (Tác giả)
3. Bài báo
- Cội nguồn của ý thức thẩm mỹ và sự thức tỉnh những năng lực sáng tạo nghệ thuật của con người, Tạp chí Triết học, số 3, 2002, tr.49-53.
- Vai trò của ngôn ngữ hình tượng trong văn hóa nguyên thủy và đặc điểm phát triển ngôn ngữ hình tượng ở người Việt cổ, Tạp chí KHXHVN, số 12, 2012, tr.51- 61.
- Phương pháp của C. Mác trong việc phát hiện bản chất của cái đẹp, Tạp chí Khoa học Đại học Quốc gia HN, KHXH&NV, Tập 30, số 1, 2014, tr 43- 54.
- Giáo dục nghệ thuật Phật giáo - đôi điều cần bàn, Tạp chí Nghiên cứu Ấn Độ và châu Á, Số 11(60)/2017, tr. 55-61.
- Động lực của hoạt động sáng tạo thẩm mỹ và nghệ thuật, Tạp chí Dân tộc và thời đại, số 196, tháng 9-10/2017, tr. 57-66.
- Mối quan hệ giữa văn hóa thân thể với văn hóa vật thể và văn hóa phi vật thể trong tính cấp bách của hiện thực đời sống văn hóa xã hội Việt Nam đương đại, tạp chí Dân tộc và thời đại, Hội Dân tộc học & Nhân học Việt Nam, ISSN 1859 – 204X năm thứ XX, số 192 tháng 1+ 2 năm 2017, tr 12-21.
- Cái đẹp biểu tượng của nghệ thuật điêu khắc và kiến trúc Phật giáo Việt Nam (Qua một số ngôi chùa ở vùng đồng bằng Bắc Bộ), Tạp chí công tác tôn giáo. Số 10 (134)/ 2017, tr.15-18,24.
- Các phương pháp đặc thù trong nghiên cứu mỹ học, tạp chí KHXH&NV, tập 3, số 6 (12/2017), tr. 691-706.
- Giáo dục nghệ thuật Phật giáo - đôi điều cần bàn, tạp chí Nghiên cứu Ấn Độ và châu Á, Số 11(60)/2017, tr. 55-61.
- Động lực của hoạt động sáng tạo thẩm mỹ và nghệ thuật, tạp chí Dân tộc và thời đại, số 196, tháng 9-10/2017, tr. 57-66.
- Giá trị tư tưởng trung đạo trong đời sống văn hóa (qua phép so sánh giữa Phật giáo nguyên thủy và Phật giáo Việt Nam), Tạp chí Công tác tôn giáo, v.13, số 9, 2017, tr.13-17
- Hội nhập văn hóa về biểu tượng Phật giáo ở Đồng bằng Bắc bộ, tạp chí Nghiên cứu Ấn Độ và châu Á, Số tháng 11/2021.
- Hội nhập văn hóa về biểu tượng Phật giáo ở đồng bằng Bắc Bộ, tạp chí Nghiên cứu Ấn Độ và châu Á, v.109, số 12/2021, tr. 68-75.
4. Bài hội thảo
- Đi tìm giải pháp cụ thể nhằm đổi mới và nâng cao chất lượng công tác đào tạo sau đại học ngành triết học, hội thảo về công tác đào tạo sau đại học ngành triết học của khoa triết học, ngày 5/12/2003.
- Phép quy chiếu mỹ học qua so sánh hai phương pháp xây dựng lý thuyết về cội nguồn giữa GS. Trần Đức Thảo và S.Freud (qua 2 tác phẩm “Tìm cội nguồn của ngôn ngữ và ý thức” của GS. Trần Đức Thảo và “Nguồn gốc của văn hóa và tôn giáo (Vật tổ và cấm kỵ) của S.Freud). Tọa đàm khoa học về: “tư tưởng triết học Trần Đức Thảo”, Khoa Triết học, 2014, tr.31- 48.
- Lý thuyết phức hợp về nguồn gốc biểu tượng của văn hóa và tôn giáo qua tác phẩm Vật tổ và cấm kỵ, Tọa đàm khoa học quốc tế, Trung tâm nghiên cứu tôn giáo đương đại, trường ĐHKHXH&NV, 12/ 2014, tr.129 – 135.
- Thuật ngữ mỹ học với phương pháp nghiên cứu hệ hình (qua khảo sát cụ thể trường hợp tuyên ngôn hệ hình mỹ học của G.W.F.Hegel). Hội thảo khoa học “Nghiên cứu triết học ở Việt Nam hiện nay - Những vấn đề lý luận”, Khoa Triết học, trường ĐHKHXH&NV, 2015, tr.171 – 181.
- Phê phán lý tính thực hành - một quan niệm hỗn dung luân lý và đạo đức hay một năng lực phân tích pháp tầm cao, hội thảo khoa học quốc tế trong nước: Nghiên cứu và giảng dạy tư tưởng Đức ở các trường Đại học. Trung tâm nghiên cứu tôn giáo đương đại & Khoa Triết học, trường ĐHKHXH&NV, 2015, tr. 388 – 395.
- Giá trị tư tưởng Trung Đạo trong Phật giáo nguyên thủy và Phật giáo Việt Nam, hội thảo khoa học quốc tế trong nước: Tôn giáo và đạo đức trong xã hội hiện đại, Trung tâm nghiên cứu tôn giáo đương đại – Khoa Triết học, Trường ĐHKHXH& NV, ĐHQGHN, 12/2016, tr.71- 85.
- Luận về tư duy thân thể trong văn hóa hay văn hóa thân thể với tính cấp bách của hiện thực đời sống văn hóa xã hội đương đại, hội thảo khoa học: “Nghiên cứu triết học ở Việt Nam hiện nay - Những vấn đề thực tiễn”- Khoa Triết học 7/2016, tr. 68 – 86.
- Về các lý thuyết cội nguồn, hội thảo Khoa học Quốc tế: Trần Đức Thảo và triết học ở Việt Nam nửa sau thế kỷ XX một vài nghiên cứu so sánh, Trường ĐHKHXH&NV, 6/2017, tr. 90.
- So sánh mô thức tư duy văn hóa giữa phương Đông và phương Tây, hội thảo khoa học quốc tế: Các nhà tư tưởng Ki tô giáo ở Việt Nam và khu vực: Một vài nghiên cứu so sánh. Trung tâm nghiên cứu tôn giáo đương đại & Khoa Triết học, Trường ĐHKHXH&NV, ĐHQGHN, 8/12/2017, tr. 42 (tổng 19 trang)
- Giáo dục nghệ thuật Phật giáo – đôi điều cần bàn, hội thảo khoa học Kiên Giang: Phát huy vai trò Phật giáo tham gia xã hội hóa công tác xã hội, từ thiện, 6/2017, tr. 313 – 320.
- 5 năm – một chặng đường phát triển của khoa học luận về phương pháp và khoa học về biểu tượng tôn giáo, hội thảo khoa học: Một số vấn đề về nghiên cứu và đào tạo ngành Tôn giáo học tại Trường ĐHKHXH&NV Hà Nội, ở Việt Nam và trên thế giới hiện nay, 23/12/2021.
- Chạc ba lý thuyết khung của ngành nghiên cứu biểu tượng tôn giáo ở Việt Nam và trên thế giới, hội thảo Khoa học Quốc tế: Tôn giáo – nguồn lực văn hóa và xã hội: ứng xử của một số quốc gia và kinh nghiệm cho Việt Nam. Trung tâm Nghiên cứu Tôn giáo đương đại, Trường Đại học KHXH&NV, 12/2021, tr. 404-415.
- Những lớp lang tín ngưỡng của biểu tượng con rồng trong văn hóa người Việt ở Đồng bằng Bắc bộ, Đỗ Thị Minh Thảo, Lưu Hồng Thủy, Nguyễn Đỗ Hồng Ánh. Hội thảo khoa học quốc tế: “Tôn giáo, tín ngưỡng dân gian ở Việt Nam và khu vực: cách tiếp cận so sánh”, Trung tâm nghiên cứu tôn giáo đương đại (CECRS) & Khoa Triết học, Trường Đại học KHXH&NV, ĐHQGHN, 2022.
- Sự dung hội của Phật giáo với tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên của người Việt ở châu thổ sông Hồng, Hội thảo Bộ môn Tôn giáo học Tín ngưỡng và thực hành tín ngưỡng ở Việt Nam hiện nay, 29/12/2022.
- Triết học đồng nhất nhìn từ góc tiếp cận biểu tượng tôn giáo, Đỗ Thị Minh Thảo và Nguyễn Đỗ Hồng Ánh, hội thảo quốc tế Trung tâm nghiên cứu tôn giáo đương đại, Trường ĐHKHXH&NV, ĐHQGHN, 3/2024
- Triết học đồng nhất và sự luận giải động lực văn hóa của tôn giáo trong phát triển bền vững tại Việt Nam, Đỗ Thị Minh Thảo và Nguyễn Đỗ Hồng Ánh. Hội thảo Khoa học quốc tế: Về các vấn đề khoa học xã hội và nhân văn (Lần thứ Ba) (The Third International Conference on the Issues of Social Sciences and Humanities), Trường Đại học KHXH&NV, ĐHQGHN, 16/12/2024.
- Lý thuyết nền tảng trong nghiên cứu tín ngưỡng và biểu tượng, Đỗ Thị Minh Thảo và Nguyễn Đỗ Hồng Ánh. Tọa đàm khoa học: Lý thuyết, phương pháp tiếp cận trong nghiên cứu, giảng dạy Tôn giáo học hiện nay, Bộ môn Tôn giáo học, trường ĐHKHXH&NV, ĐHQGHN. 28/11/2024.
- Tiếp cận giới từ góc độ biểu tượng tín ngưỡng, tôn giáo (Trường hợp biểu trưng lưỡng tính trong văn hóa biểu tượng tôn giáo), Đỗ Thị Minh Thảo và Nguyễn Đỗ Hồng Ánh. Hội thảo Khoa học quốc tế: Vấn đề giới trong triết học và văn hóa: cách tiếp cận, nghiên cứu so sánh, Khoa Triết học, trường ĐHKHXH&NV, ĐHQGHN, 10/2024.
5. Đề tài KH&CN các cấp
- Vai trò của lý tưởng thẩm mỹ trong giáo dục nhân cách cho thanh niên hiện nay, Đề tài khoa học cấp Đại học Quốc gia, Mã số: QX-98.05, đã nghiệm thu 2002. (viết chung)
- Về động lực hoạt động sáng tạo thẩm mỹ của con người, T2003-17, cấp trường, đã nghiệm thu 2004. (Chủ trì)
- Biến động của tín ngưỡng dân gian Hà Nội trong đời sống văn hóa đô thị hiện nay. Đề tài cấp Bộ (Bộ Văn hóa thông tin), thời gian nghiệm thu 2005 (viết chung)
- "Tư duy thẩm mỹ người Việt từ buổi sơ khai đến đầu thế kỷ X", QX 06-28, Cấp ĐHQG – 2005. Đã nghiệm thu 2009 (Chủ trì).
- Nghiên cứu một số luận điểm quan trọng của Nghị quyết Trung Ương V khóa VIII trong bối cảnh hội nhập. Đề tài cấp Bộ (Bộ Văn hóa thể thao và du lịch), đã nghiệm thu 2010. (viết chung)
- Đề tài dịch thuật tài liệu tham khảo (người tổ chức dịch thuật): Đại cương lịch sử mỹ học Trung Quốc của tác giả Diệp Lang, Nxb Thượng Hải Nhân dân - 2001, Hợp đồng số 184/XHNV-ĐT, ngày 28/4/2008. Đã nghiệm thu 2012, in thành sách năm 2014, Nxb Thế giới (Chủ trì).
- Đề tài dịch thuật tài liệu tham khảo (người tổ chức dịch thuật): Life`s picture history of western man (Lịch sử người phương Tây thông qua các tác phẩm nghệ thuật) t.2 (t.1 PGS.TSKH Đỗ Văn Khang chủ) các tác giả Lincoln Barnett, Crane Brinton, William T. Carnahan…, Nxb Time – New York - 1951. Đã nghiệm thu 2006 (Chủ trì).
- Đề tài: Biểu tượng của cái đẹp trong nghệ thuật điêu khắc Phật giáo ở đồng bằng Bắc Bộ, LATS chuyên ngành Tôn giáo học, khoa Triết học, đã bảo vệ cấp cơ sở.
6. Giải thưởng
- Cơ sở lý luận văn học, sách chuyên khảo đoạt giải ba của Hội đồng lý luận, phê bình văn học nghệ thuật TW- 2015, do NGƯT. PGS. TSKH Đỗ Văn Khang chủ biên, Nxb Thông tin & truyền thông, 2013 (viết chung).
7. Website
- Về hai đặc trưng của báo chí tôn giáo – tính quy chuẩn và tính niệm thức. Đăng tải trên Website Bộ môn Tôn giáo học, ngày 20/4/2021, 18:09 PM.
- Tự chủ đại học với mô hình quản trị kép ở bộ môn Tôn giáo học. Đăng tải trên Website Bộ môn Tôn giáo học, ngày 20/4/2021, 09:14:00 AM.
- Hai nguyên lý cơ bản trong triết học về nghệ thuật của G.W.F Hegel. Đăng tải trên Website Bộ môn Tôn giáo học, ngày 04/06/2021 07:17AM
- Đường lối lãnh đạo văn hóa của Đảng có giá to lớn như thế nào trong thời đại của chúng ta? (Bài dự thi, cuộc thi chính luận của công đoàn ĐHQGHN: Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng lần IV năm 2024, thực hiện nội dung CV số 20/CĐXHNV và CĐ ĐHQGHN. Đăng tải trên Website Bộ môn Tôn giáo học, ngày 10/6/2024, 09:07 AM.
8. Tập bài giảng và các môn học đã giảng dạy từ 1994 – nay
- Nghệ thuật học, nghiệm thu đạt xuất sắc, in giáo trình, 1994 (viết chung)
- Mỹ học đại cương, in giáo trình, 1995 (viết chung)
- Lịch sử mỹ học, in giáo trình, 2002 (viết chung)
- Phương pháp luận Mác-xít trong nghiên cứu mỹ học, nghiệm thu 2002
- Một số tác phẩm mỹ học của của I.Kant và G.W.F Hegel, 2002
- Triết học nghệ thuật, đã nghiệm thu năm 2012 (Chủ trì)
- Quan niệm về cái mỹ và cái thiện trong mỹ thuật và văn chương Phật giáo Việt Nam, 2016
- Lịch sử nghệ thuật tôn giáo, 2016
- Biểu tượng tôn giáo – cơ sở văn hóa, nghiệm thu đạt xuất sắc, 2016 (Chủ trì)
- Tôn giáo học, 2018
- Biểu tượng học tôn giáo, nghiệm thu đạt xuất sắc, 2019 (chủ trì)
- Nghệ thuật học tôn giáo, 2019
- Báo chí và truyền thông tôn giáo, 2022
- Nhân chủng học nghệ thuật tôn giáo (Hiện nay nằm trong học phần Nghệ thuật học tôn giáo), 2023
9. Các công trình có giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả
- Triết học nghệ thuật (những nguyên lý chung và tính ứng dụng), đã nghiệm thu năm 2012.
- Biểu tượng học tôn giáo, nghiệm thu đạt loại xuất sắc 2016
- Tương tác mở trong mỹ học Việt Nam đương đại, in sách chuyên khảo – liên ngành, 2017
- Biểu tượng luận cấu trúc, 2020