Triết học: Nền tảng tư duy và giá trị cho mọi ngành nghề
Một trong những băn khoăn phổ biến nhất đối với ngành Triết học là tính ứng dụng và cơ hội nghề nghiệp. Thực tiễn đã chứng minh rằng, làm triết học chưa bao giờ là công việc của số đông, nhưng giá trị mà triết học mang lại thì luôn không dừng lại ở cá nhân mà có tính phổ quát cho cả xã hội và thời đại. Giá trị mà Triết học mang lại không nằm ở việc đào tạo một nghề cụ thể, mà ở việc xây dựng và hoàn thiện năng lực tư duy cốt lõi – một tài sản vô giá giúp chúng ta có khả năng thích ứng với mọi lĩnh vực nghề nghiệp và sinh hoạt của mình.
Chương trình đào tạo của Khoa Triết học, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, ĐHQGHN nhắm tới trang bị cho người học một bộ công cụ tư duy sắc bén và một hệ giá trị bền vững, bao gồm:
- Tri thức về lịch sử triết học: Hiểu biết thông thái được chắt lọc qua hàng ngàn năm lịch sử văn minh nhân loại, từ Đông sang Tây—những thứ đã trường tồn qua không biết bao nhiêu biến thiên của chính trị, văn hóa và xã hội loài người.
- Tư duy phản biện và logic: Năng lực phân tích thông tin, nhận diện các luận điểm yếu, các hình thức ngụy biện và đánh giá vấn đề một cách khách quan, đa chiều. Kỹ năng tổ chức, hệ thống hóa ý tưởng, xây dựng các lập luận chặt chẽ, mạch lạc và có sức thuyết phục cao.
- Năng lực giải quyết vấn đề phức hợp: Khả năng tiếp cận các vấn đề mới, chưa có tiền lệ, phân tích nguyên nhân và đề xuất các giải pháp sáng tạo.
- Sự thấu cảm và nhãn quan nhân văn: Triết học là hành trình đi sâu vào bản chất con người, giúp người học thấu hiểu các giá trị, các góc nhìn văn hóa đa dạng, từ đó hình thành thái độ tôn trọng và khả năng kết nối sâu sắc.
Các hướng chuyên ngành được đào tạo ở Khoa Triết học
Trong một xã hội mà mọi thứ đều biến động dữ dội, từ cách thức học tập thi cử của học sinh cho đến tổ chức hành chính của một quốc gia và rộng hơn là quan hệ chính trị, kinh tế và văn hóa thế giới, những người trẻ không tránh khỏi bị cuốn theo những dòng chảy xiết ấy. Khi đó, những gì bất biến và trường tồn chính là mỏ neo vững chắc nhất cho sự trưởng thành và hạnh phúc của con người. Chính nhờ nền tảng cốt lõi và bền vững ấy, sinh viên tốt nghiệp Khoa Triết học đã và đang trưởng thành và khẳng định năng lực ở nhiều vị trí công tác đa dạng: từ các cán bộ, chuyên gia hoạch định chính sách trong các cơ quan Đảng và Nhà nước; các nhà quản lý, chuyên viên trong các doanh nghiệp, tổ chức xã hội; các nhà nghiên cứu, giảng viên tại các viện nghiên cứu và trường đại học, cao đẳng trên cả nước, cho đến các nhà báo, biên tập viên, chuyên gia truyền thông tại các cơ quan thông tấn báo chí.
Từ nền tảng bền vững đến đối mới và sáng tạo
Với lịch sử gần 50 năm hình thành và phát triển (từ năm 1976), Khoa Triết học là một trong những khoa cơ bản và lớn nhất của Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, là đơn vị đầu ngành trong đào tạo triết học tại Việt Nam. Uy tín của Khoa được xây dựng bởi đội ngũ giảng viên tâm huyết, trình độ cao với hàng chục giáo sư, phó giáo sư và tiến sĩ tham gia giảng dạy. Nhiều người trong số đó được đào tạo và tu nghiệp ở Nga, Đức, Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản.
Hoạt động nghiên cứu khoa học và hợp tác quốc tế luôn là một thế mạnh của Khoa. Hàng trăm công trình nghiên cứu, sách chuyên khảo, bài báo khoa học (bao gồm cả các tạp chí uy tín trong danh mục ISI/Scopus) được công bố hàng năm. Khoa duy trì mối quan hệ hợp tác chặt chẽ với nhiều viện nghiên cứu, trường đại học lớn trong nước và quốc tế (Đức, Pháp, Nga, Hàn Quốc, Trung Quốc...).
Nội lực và uy tín ấy chính là nguồn lực để Khoa Triết học không ngừng đổi mới trong những năm qua, bắt nhịp với xu thế của thời đại. Những hoạt động khoa học và khóa học ngắn hạn do Khoa tổ chức luôn thu hút được đông đảo giới chuyên môn và các bạn trẻ hang hái tham gia, chẳng hạn như Hội thảo quốc tế Triết lý giáo dục Việt Nam: Từ truyền thống đến hiện đại (2023), Vấn đề giới trong triết học và văn hóa: cách tiếp cận, nghiên cứu so sánh (2024). Lớp học về Cơ sở của Triết học Phân tích (2024), do TS. Trịnh Hữu Tuệ và GS. TS. Ngô Bảo Châu đứng lớp), hay Khóa học Tinh hoa Triết học Phương Đông với đời sống và quản trị hiện đại (2025, phối hợp với Viện Libero tổ chức).
Đội ngũ giảng viên Khóa học Tinh hoa Triết học Phương Đông (tháng 6/2025)
Để đáp ứng yêu cầu cấp thiết của xã hội về nguồn nhân lực lãnh đạo, quản lý có tầm nhìn chiến lược và nền tảng đạo đức vững chắc, Khoa Triết học triển khai xây dựng hướng chuyên ngành mới mang tính đột phá: Triết học Quản trị (Philosophy of Governance),bắt đầu đào tạo với khóa QH – X – 2022 (K67). Đây là hướng đào tạo mang tính liên ngành, là sự kết hợp tinh hoa giữa ba lĩnh vực: Triết học – Chính trị học – Khoa học Quản lý. Hướng chuyên ngành này ra đời nhằm đào tạo những nhà quản lý, nhà lãnh đạo tương lai không chỉ giỏi về kỹ năng chuyên môn, mà còn sâu sắc về tư duy, có khả năng ra quyết định dựa trên hệ giá trị nhân văn và tầm nhìn toàn diện, những quyết định mà chỉ có con người mới có thể thực hiện chứ không máy móc nào có thể thay thế được. Sinh viên sẽ được trang bị kiến thức về quản trị tổ chức, quản lý nhân lực, phân tích và phản biện chính sách, đồng thời được rèn luyện một phương pháp luận biện chứng và tư duy chiến lược – những yếu tố làm nên sự khác biệt của một nhà lãnh đạo xuất sắc trong bối cảnh đầy biến động.
Lời kết: Hãy đầu tư cho giá trị bền vững!
Trí tuệ nhân tạo có thể xử lý dữ liệu, tối ưu hóa quy trình, nhưng không thể thay thế con người trong việc xác lập mục tiêu, kiến tạo giá trị và đưa ra những phán quyết về đạo đức. Trong tương lai, những cá nhân có khả năng tư duy sâu sắc, có tầm nhìn chiến lược và am hiểu bản chất con người sẽ là những người dẫn dắt sự phát triển của xã hội.
Lựa chọn học tập và nghiên cứu tại Khoa Triết học, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, ĐHQGHN chính là một sự đầu tư nghiêm túc cho những năng lực cốt lõi và bền vững đó. Đây là con đường dành cho những người trẻ khát khao thấu hiểu thế giới, làm chủ tư duy, làm chủ cuộc sống của mình và sẵn sàng định hướng tương lai bằng trí tuệ và lòng nhân ái.
Trở thành sinh viên của Khoa Triết học, Gen Z sẽ được học tập trong một môi trường năng động, được khuyến khích tham gia nghiên cứu khoa học từ sớm, tham gia các hoạt động học thuật sôi nổi như Festival Triết học, Olympic Triết học và có cơ hội nhận nhiều học bổng danh giá như: Học bổng thu hút tài năng sinh viên các ngành khoa học cơ bản; Học bổng ươm mầm tài năng khoa học trẻ của ĐHQG; Học bổng Trần Đức Thảo; Học bổng Danko; Học bổng Vingroup; Học bổng Posco; Học bổng Pony Chung; Học bổng Mitshubisi; Học bổng Đào Minh Quang; Học bổng SHB; Học bổng K-T, ... Sinh viên có định hướng phát triển liên ngành cũng có cơ hội được đăng ký học bằng kép một số ngành đào tạo khác trong ĐHQG Hà Nội, chẳng hạn như: Tâm lý học, Báo chí và Truyền thông, Quốc tế học, Khoa học quản lý, Luật học… để có thể ra trường với hai tấm bằng và biến triết học thành lợi thế cạnh tranh của mình.
Sinh viên Khoa Triết học vô địch Olympic Triết học Việt Nam 2024
