Hướng tới Đại hội Đoàn TNCS Hồ Chí Minh Trường ĐHKHXH&NV lần thứ VII, ThS Trịnh Minh Thái (Bí thư Đoàn Trường ĐHKHXH&NV) đánh giá kết quả công tác giáo dục chính trị - tư tưởng, đạo đức lối sống cho đoàn viên, sinh viên nhiệm kì 2009 - 2012.
Bất cứ dân tộc, quốc gia nào muốn tồn tại và phát triển đều phải quan tâm đến việc đào tạo, giáo dục, bồi dưỡng thế hệ trẻ bởi đó chính là lực lượng quyết định vận mệnh của dân tộc và sự phát triển của đất nước. Thực tế lịch sử qua các thời kì cách mạng đã chứng minh Đảng ta luôn đặc biệt coi trọng công tác thanh niên, mà trọng tâm là giáo dục, bồi dưỡng thanh niên về lí tưởng cách mạng, nâng cao bản lĩnh chính trị, vì mục tiêu xây dựng những lớp người kế tục trung thành tuyệt đối theo lí tưởng độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội. Lí tưởng ấy đã được cụ thể hoá trong mỗi giai đoạn cách mạng thành những sứ mệnh lịch sử mang tính thời đại của thanh niên. Như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói "Thanh niên là người chủ tương lai của nước nhà... Nước nhà thịnh hay suy, yếu hay mạnh một phần lớn là do các thanh niên. Thanh niên muốn làm chủ tương lai cho xứng đáng thì ngay hiện tại phải rèn luyện tinh thần và lực lượng của mình, phải làm việc để chuẩn bị cho cái tương lai đó". Giáo dục lí luận chính trị, mà cốt lõi là giáo dục chủ nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, để xây dựng và bồi đắp lí tưởng cách mạng cho đoàn viên thanh niên chính là nội dung quan trọng, có tính quyết định trong việc rèn luyện “tinh thần và lực lượng” cho thế hệ trẻ vì tương lai của nước nhà, tương lai của sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.
Những năm qua, đặc biệt là trong nhiệm kì 2009 - 2012, Đoàn trường luôn xác định trọng tâm công tác hướng đến giáo dục chính trị, tư tưởng, văn hoá trong thanh niên, góp phần tích cực đào tạo, bồi dưỡng thế hệ trẻ có đủ phẩm chất, năng lực làm nhiệm vụ xung kích, sáng tạo, kế tục sự nghiệp vẻ vang của Đảng, thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, từng bước tiến lên chủ nghĩa xã hội. Đoàn Trường đã triển khai đồng bộ nhiều hoạt động đa dạng, phong phú, đổi mới và mở rộng các hình thức sinh hoạt, học tập nhằm không ngừng bồi dưỡng nâng cao nhận thức lí luận, quán triệt đường lối nhiệm vụ cách mạng cho đoàn viên, thanh niên; xây dựng bản lĩnh chính trị, củng cố niềm tin, xác định rõ trách nhiệm của thanh niên trước yêu cầu và nhiệm vụ của đất nước, nâng cao lòng yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội, tinh thần tự lực, tự cường, ý chí xây dựng đất nước ngày càng giàu mạnh, phồn vinh. Công tác tuyên truyền, giáo dục, triển khai học tập các bài lí luận chính trị cơ bản, học tập, nghiên cứu chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quán triệt các chủ trương, nghị quyết của Đảng, tổ chức các sinh hoạt truyền thống, giáo dục đạo đức, lối sống, tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên,... thường xuyên được quan tâm, chú trọng, duy trì và phát triển. Đặc biệt, Đoàn Trường chủ trương gắn giáo dục chính trị tư tưởng với xây dựng môi trường học đường kỉ cương - văn minh; bước đầu định hướng xây dựng phong cách sinh viên Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn: giỏi chuyên môn, hiểu biết - tự hào về mái trường giàu truyền thống... Công tác phối hợp, đăng cai tổ các hoạt động giáo dục, định hướng cho đoàn viên do Thành đoàn, Đại học Quốc gia Hà Nội tổ chức được cũng được tăng cường. Bên cạnh các hoạt động, việc cung cấp và định hướng thông tin cho đoàn viên, sinh viên được Đoàn Trường đặc biệt quan tâm. Ngoài nội san “Tự nguyện”, hệ thống thông tin hỗ trợ sinh viên thông qua Phòng truyền thống tuổi trẻ Nhà trường và diễn đàn svnhanvan.org được duy trì đều đặn. Nhờ đó, Các phong trào hành động cách mạng của tuổi trẻ thông qua nhiều hoạt động phong phú và đa dạng được tổ chức triển khai sâu rộng và được sự tham gia, hưởng ứng của đông đảo đoàn viên, thanh niên và có hoạt động đã tạo được hiệu ứng tốt trong xã hội. Tiêu biểu như: Chương trình “Sinh viên 5 tốt”; toạ đàm “Dáng đứng Việt Nam”; hoạt động tuyên truyền, vận động đoàn viên tham gia bầu cử Đại biểu Quốc hội, Đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kì 2011 - 2016; hội trại, hội thi tiếng hát cán bộ sinh viên toàn trường và chương trình “Giao lưu giữa sinh viên K54 với cựu sinh viên Khoá I của Đại học Tổng Hợp Hà Nội” nhân kỉ niệm 65 năm truyền thống, “Giao lưu, toạ đàm giữa Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan với tuổi trẻ thủ đô”, “Gặp mặt 1000 Đảng viên trẻ”, Mít tinh kỉ niệm 80 năm ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam… Đáng chú ý còn có các hoạt động thể hiện sự chủ động, sáng tạo của các liên chi đoàn, chi đoàn, câu lạc bộ như: Cuộc thi “Theo dòng lịch sử” 2010 doLiên chi đoàn Khoa Lịch sử tổ chức; Cuộc thi “Tìm hiểu tư tưởng Hồ Chí Minh” 2010, 2011 do Liên chi đoàn Khoa Khoa học chính trị, Khoa học quản lí, Triết học, Lịch sử phối hợp tổ chức; chiếu phim và triển lãm ảnh, tư liệu về Hồ Chí Minh nhân kỉ niệm 100 năm ngày Bác ra đi tìm đường cứu nước (03-05/06/2011) do Liên chi đoàn Khoa LTH&QTVP phối hợp với phòng CT&CTSV tổ chức.
Với vai trò là hạt nhân tập hợp, giáo dục thanh niên, Đoàn Trường đã phát động những phong trào đi đầu trong xây dựng lối sống lành mạnh, kiên quyết đấu tranh chống các biểu hiện tiêu cực, chủ nghĩa cá nhân, cơ hội, thực dụng, ích kỉ, xứng đáng là tổ chức thanh niên cộng sản được mang tên Chủ tịch Hồ Chí Minh. Tiêu biểu trong các hoạt động đó là cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương, đạo đức Hồ Chí Minh”, “Tuổi trẻ Việt Nam học tập và làm theo lời Bác”, “Tuổi trẻ Việt Nam thực hành tiết kiệm”, tích cực xây dựng các điển hình tiên tiến để đông đảo đoàn viên, sinh viên học tập, noi theo. Cùng với sự quan tâm, tạo điều kiện để thế hệ trẻ phát triển toàn diện của Đảng uỷ, Ban Giám hiệu Nhà trường, có thể khẳng định, đoàn viên, sinh viên đã và đang phát huy truyền thống anh hùng của dân tộc, noi gương cha, ông có những cống hiến xuất sắc, đã và đang có những bước trưởng thành nhanh chóng. Nhờ đó, thông qua các hoạt động kể trên, cùng với sự rèn luyện, phấn đấu của đoàn viên, nhiều đoàn viên ưu tú đã được Đoàn giới thiệu cho Đảng xem xét, kết nạp, góp phần xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị. Trong nhiệm kì 2009 - 2012, Đoàn Trường đã giới thiệu kết nạp 109 đoàn viên ưu tú (vượt chỉ tiêu đề ra 100 đoàn viên ưu tú).
Có thể khẳng định, công tác giáo dục chính trị tư tưởng, đặc biệt là giáo dục chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và lí tưởng cách mạng cho thanh niên đã và đang góp phần tạo dựng nên các lớp sinh viên có thái độ, nhận thức tốt, có bản lĩnh chính trị cao, có ý chí vượt qua khó khăn, vươn lên lập thân, lập nghiệp, phát huy mạnh mẽ truyền thống cách mạng, xung phong, tình nguyện của những thế hệ thanh niên lớp trước, trong đó có những đoàn viên ưu tú, xung kích, sáng tạo, đi đầu trong nhiều hoạt động.
Mặc dù công tác giáo dục đoàn viên, thanh niên đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận như vậy, song cũng phải thừa nhận rằng trong thời kì đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, hội nhập quốc tế sâu rộng hiện nay, bên cạnh những điều kiện thuận lợi rất cơ bản để học tập, trưởng thành, thanh niên cũng chịu những tác động không nhỏ do mặt trái của sự phát triển đem lại. Những tác động tiêu cực ấy dẫn đến hậu quả tất yếu là trình độ giác ngộ, tinh thần trách nhiệm, ý thức tổ chức và kỉ luật của một bộ phận thanh niên còn thấp; một bộ phận thanh niên thanh niên chưa xác định đúng lí tưởng cách mạng, thậm chí không ít thanh niên suy giảm niềm tin vào con đường mà Đảng, Bác Hồ và nhân dân ta đã chọn, chưa vững tin vào lí tưởng cách mạng, mơ hồ về cuộc đấu tranh giai cấp, đấu tranh giữa hai con đường xã hội chủ nghĩa và tư bản chủ nghĩa, dao động trước những khó khăn tạm thời, trước mắt của đất nước. Do thiếu niềm tin, một bộ phận thanh niên giảm ý chí phấn đấu, ngại khó, ngại khổ, chưa làm tròn nghĩa vụ của sinh viên đối với Nhà trường, của người thanh niên đối với Tổ quốc, địa phương và gia đình. Không ít thanh niên sống không lí tưởng, không mục đích, chạy theo hoặc cổ suý cho lối sống thực dụng, ích kỉ, buông thả, sa đoạ, coi thường kỉ cương, pháp luật.
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến thực trạng này, song có thể kể đến một số nguyên nhân cơ bản như: Do mặt trái của nền kinh tế thị trường dẫn đến những tiêu cực trong xã hội ngày càng trở nên phổ biến, nhiều tệ nạn xã hội có chiều hướng gia tăng; tệ tham nhũng, quan liêu, cửa quyền, sự suy thoái về đạo đức, lối sống trong một bộ phận cán bộ, đảng viên thiếu ý thức tu dưỡng, rèn luyện, phấn đấu trong một bộ phận cán bộ, đảng viên chưa được phát hiện, ngăn chặn kịp thời; do diễn biến hoà bình, nhất là diễn biến hoà bình trên lĩnh vực tư tưởng, văn hoá của các thế lực thù địch nhằm xuyên tạc quá khứ, bôi đen lịch sử, nói xấu chế độ, làm thanh niên mất định hướng, hoang mang, mơ hồ, hoài nghi về chế độ. Do có lúc, Đoàn Thanh niên chưa thực sự làm tốt công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, lí tưởng cách mạng cho đoàn viên; hoạt động chưa đáp ứng được đúng nhu cầu của đoàn viên nên việc tập hợp, đoàn kết thanh niên còn khó khăn. Đây là điều dễ tạo sơ hở để kẻ thù lợi dụng, xúi dục một bộ phận thanh niên vào những hoạt động bất hợp pháp.
Xuất phát từ yêu cầu, nhiệm vụ của Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh trong thời kì đổi mới, từ thực trạng niềm tin XHCN của thanh niên nước ta, việc giáo dục chính trị, tư tưởng, bồi dưỡng niềm tin XHCN cho thanh niên là một vấn đề rất quan trọng, cấp thiết, có giá trị trước mắt cũng như lâu dài. Để làm tốt vấn đề này, trong thời gian tới, Đoàn Trường sẽ tập trung thực hiện tốt một số biện pháp có tính định hướng sau:
Một là, tiếp tục quan tâm chú trọng công tác giáo dục chính trị tư tưởng, đổi mới, nâng cao chất lượng giáo dục lí luận chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước cho thanh niên. Đây chính là cơ sở góp phần xây dựng, hình thành và phát triển niềm, lí tưởng cách mạng cho thanh niên; giúp cho thanh niên hiểu rõ hơn, đầy đủ hơn, chính xác hơn vai trò của lí luận chủ nghĩa Mác -Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối quan điểm của Đảng trong xây dựng đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa, giữ vững lập trường trước những âm mưu, thủ đoạn và hành động chống phá của kẻ thù đối với cách mạng nước ta; từ đó, thôi thúc thanh niên ra sức phấn đấu học tập, rèn luyện, công tác, sẵn sàng cống hiến.
Hai là, nâng cao hơn nữa nhận thức, trách nhiệm của các chi bộ đảng đối với việc quan tâm, chăm lo bồi dưỡng thanh niên nói chung, xây dựng niềm tin XHCN nói riêng; tiếp tục triển khai thực hiện có hiệu quả Nghị quyết 25 của Đảng về thanh niên.
Ba là, xây dựng Đoàn Trường thực sự vững mạnh toàn diện về chính trị, tư tưởng, tổ chức, mở rộng việc tập hợp, đoàn kết đoàn viên, sinh viên; tăng cường giáo dục, bồi dưỡng, giúp đỡ đoàn viên, sinh viên về mọi mặt, nhất là xây dựng niềm tin, lí tưởng cách mạng, mục tiêu, động cơ phấn đấu, đồng thời giúp họ tích cực, sáng tạo, xung kích trong học tập, nghiên cứu khoa học, sẵn sàng rèn luyện phấn đấu cho mục tiêu, lí tưởng cách mạng của Đảng, cho độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, để Đoàn thanh niên thực sự là trường học lớn XHCN của thanh niên và là đội dự bị tin cậy của Đảng.
Bốn là, tiếp tục thực hiện và triển khai tổ chức những phong trào hành động cách mạng có ý nghĩa thiết thực trong đoàn viên, sinh viên nhằm thông qua đó tuyên truyền giáo dục lí tưởng cách mạng, thu hút, tập hợp đoàn viên, sinh viên và là môi trường để đoàn viên, sinh viên rèn luyện, trưởng thành.
Năm là, bản thân mỗi đoàn viên, sinh viên, mà trước hết là các thủ lĩnh đoàn, các cán bộ đoàn chủ chốt phải ra sức tự tu dưỡng, rèn luyện để không ngừng nâng cao phẩm chất chính trị, phẩm chất trí tuệ, đạo đức, lối sống cách mạng, niềm tin XHCN và năng lực công tác.
Giáo dục chính trị tư tưởng, đạo đức lối sống hướng đến xây dựng phong cách sinh viên Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn là một quá trình lâu dài cần có sự quan tâm và phối hợp đồng bộ của các chi bộ, ban chủ nhiệm các khoa, Đảng uỷ, Ban giám hiệu Nhà trường và xa hơn, cần sự chung tay của cả gia đình và xã hội để hướng đến một thế hệ thanh niên vừa hồng, vừa chuyên. Thế hệ thanh niên đó đã, đang và sẽ phấn đấu, cống hiến hết mình và ra sức học tập, lao động vì đất nước. Như Nghị quyết Đại hội XI của Đảng đã chỉ rõ: “Làm tốt công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, truyền thống, lí tưởng, đạo đức và lối sống; tạo điều kiện học tập, lao động, giải trí, phát triển toàn diện thể lực, trí tuệ cho thế hệ trẻ. Khuyến khích, cổ vũ thanh niên nuôi dưỡng ước mơ, hoài bão lớn, xung kích sáng tạo, làm chủ khoa học, công nghệ hiện đại. Hình thành lớp thanh niên ưu tú trên mọi lĩnh vực, kế tục trung thành, xuất sắc sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc,…”.
