Hoa văn gốm văn hoá Đồng Đậu

Với tầm quan trọng đó, trong những năm qua, ngoài những bản báo cáo các đợt khai quật, đã có không ít các cuộc hội thảo và công trình nghiên cứu liên quan đến Đồng Đậu như cuốn Di chỉ khảo cổ học Đồng Đậu xuất bản năm 1983, cuốn Đồng Đậu di tích tiêu biểu thời tiền sơ sử xuất bản năm 2010 và cuốn kỷ yếu hội thảo khoa học Văn hóa Đồng Đậu 40 năm phát hiện và nghiên cứu xuất bản năm 2003. Đó là chưa kể đến nhiều bản luận văn cử nhân, thạc sĩ lấy đề tài từ di tích Đồng Đậu. Những công trình này đã cung cấp tư liệu và góp phần nghiên cứu một cách toàn diện về di tích Đồng Đậu và văn hóa Đồng Đậu.

Trong công trình Hoa văn gốm văn hóa Đồng Đậu, tác giả Bùi Hữu Tiến tập trung khảo cứu chuyên sâu về hoa văn trên đồ gốm văn hóa Đồng Đậu. Về mặt không gian thì mở rộng ra toàn bộ văn hóa Đồng Đậu, nhưng đối tượng nghiên cứu chỉ hạn chế trong hoa văn trang trí trên đồ gốm. Tác giả tập trung vào đồ gốm vì đồ gốm dễ vỡ, thời gian sử dụng không dài, việc vận chuyển đi xa khó khăn nên chúng phản ánh rất rõ tính chất văn hóa của từng quần thể cư dân nhỏ trong những thời gian tương đối ngắn. Mà trong đồ gốm, kiểu dáng và hoa văn trang trí vừa thể hiện khiếu thẩm mĩ của cá nhân người thợ gốm vừa thể hiện bộ mặt văn hóa tinh thần của cả một cộng đồng cư dân lúc bấy giờ. Thiết nghĩ, tác giả đã khéo léo chọn một đối tượng nghiên cứu nhỏ, nhưng những vấn đề khoa học toát ra lại thật lớn và nhiều ý nghĩa.

Bìa cuốn sách "Hoa văn gốm văn hoá Đồng Đậu".

Trong công trình này, tác giả đã đề cấp đến nhiều vấn đề về hoa văn trang trí trên gốm văn hóa Đồng Đậu, từ kỹ thuật sáng tạo đến phân loại các đồ án hoa văn cùng ý nghĩa của chúng, từ giá trị kinh tế đến ý thức tôn giáo được phản ánh qua các loại hoa văn. Không những thế, tác giả còn so sánh hoa văn gốm văn hóa Đồng Đậu với hoa văn gốm loại hình Thạch Lạc, loại hình Gò Mả Đống - Gò Con Lợn, văn hóa Hoa Lộc, văn hóa Hạ Long, văn hóa Phùng Nguyên, văn hóa Gò Mun, nêu lên những cái giống và khác nhau giữa hoa văn các loại gốm đó cùng mối quan hệ giữa chúng. Và những vấn đề nêu ra cũng được tác giả luận thuật khá cận thận, tỉ mỉ.

Tác giả Bùi Hữu Tiến, một người đã cộng tác với tôi trong công trình Đồng Đậu di tích tiêu biểu thời tiền sơ sử đã nhiều năm tâm huyết, say mê, làm việc nghiêm túc với tư liệu không chỉ di tích Đồng Đậu mà cả văn hóa Đồng Đậu, nên tôi tin rằng, những tư liệu, những ý kiến khoa học được nêu ra là có căn cứ, có sức thuyết phục.

Với những lí do trên, tôi nghĩ rằng, đây là một công trình rất bổ ích, lý thú cho những ai muốn tìm hiểu lịch sử thời dựng nước đầu tiên của dân tộc: thời Văn Lang của các vua Hùng và Âu Lạc của An Dương Vương.

Nhân dịp kỷ niệm 50 năm văn hoá Đồng Đậu (1962 - 2012), tôi xin hân hạnh được giới thiệu công trình Hoa văn gốm văn hóa Đồng Đậu với đông đảo bạn đọc xa gần.