Đề thi sáng 2/6 đưa ra một đoạn ngữ liệu: "Một tòa nhà tráng lệ được dựng nên từ những viên gạch hồng chắc chắn. Nhưng những viên gạch vốn ban đầu chỉ là khối đất lặng im. Điều đáng chú ý , chúng đã được tạo nên qua bàn tay lựa chọn, nhào nặn, tinh luyện, khéo léo và tâm huyết của người thợ".
Từ đó, đề yêu cầu thí sinh liên tưởng giữa công việc của người thợ làm gạch đến quá trình sáng tạo tác phẩm văn học của nhà văn. Câu này 6 điểm.
Câu còn lại với 4 điểm, đề nghị các em liên hệ với sự trưởng thành của mỗi con người trong cuộc sống, để nhận thấy sự tương đồng với công việc của người thợ làm gạch.
Nhiều giáo viên Văn cho rằng đề thi này mang tính phân loại cao, giúp chọn được học sinh xuất sắc, có tư duy logic. Từ hiện tượng trong cuộc sống, đề đặt ra hai câu hỏi, với định hướng rõ ràng, thí sinh cần thể hiện được cả hiểu biết thực tế lẫn kiến thức văn học.
Đề thi Ngữ văn vào lớp 10 trường THPT chuyên Khoa học Xã hội và Nhân văn năm 2024. Ảnh: Bình Minh
Theo cô Phạm Thị Giang, giáo viên Văn, trường THCS Cù Chính Lan, Thanh Hóa, câu 1 thực chất yêu cầu học sinh bàn về quá trình sáng tạo của nhà văn. Công việc của người viết văn nói riêng và sáng tạo nghệ thuật nói chung cũng giống như thợ làm gạch. Họ phải bắt đầu từ những việc nhỏ nhặt như thâm nhập đời sống, ghi chép, chắt lọc và bằng khả năng khái quát của mình để nhào nặn ra những tác phẩm.
"Nếu các em không hiểu được quá trình sáng tạo của nhà Văn cần đi qua những khâu nào thì sẽ không thể thấu đáo vấn đề để viết cho đúng chứ chưa nói đến hay", cô Giang nhìn nhận.
Ngoài ra, việc mượn hình ảnh người thợ làm gạch để liên tưởng đến lao động nghệ thuật của nhà văn sẽ giúp học sinh hiểu những kiến thức hàn lâm theo một cách bình dân và dễ hiểu nhất.
"Đây là điểm sáng của người ra đề", cô Giang nói thêm.
Tiến sĩ Văn học Nguyễn Xuân Hảo, giáo viên trường THPT Lê Quý Đôn, Hà Nội cũng đánh giá cao đề thi ở điểm này. Theo ông, đề không đánh đố khi gợi dẫn từ một sự việc cụ thể, học sinh dễ hình dung và liên hệ.
Để giải quyết câu 1, học sinh cần đưa dẫn chứng về quá trình lao động nghệ thuật của các nhà văn, nhà thơ, cho thấy họ cũng như một người thợ làm gạch trong nghệ thuật. Thầy Hảo gợi ý học sinh có thể lấy ví dụ về bài "Tiểu đội xe không kính" của Phạm Tiến Duật hay "Sang thu" của Hữu Thỉnh.
Ở câu 2, theo thầy Hảo, sự trưởng thành của mỗi con người tương đồng với công việc của thợ gạch ở chỗ mỗi cá nhân phải rèn luyện, trau dồi cả đạo đức, kiến thức từ những điều nhỏ nhất, để ngày càng hoàn thiện.
"Điều này giống như việc xây nhà từ những viên gạch đầu tiên. Ngôi nhà hoàn thiện đẹp như con người trưởng thành, lớn khôn", thầy Hảo chia sẻ.
Theo cô Giang, câu hai là nghị luận xã hội, nhưng đặt trong mối liên hệ với nghị luận văn học, tạo ra sự giao thoa giữa Văn học và đời sống. Học sinh có năng lực tư duy so sánh tốt mới làm hay và đạt yêu cầu.
"Ở đề này, học sinh không được dạy theo hướng khai thác lý luận Văn học thì chỉ có thể đạt từ 5 đến 6", cô Giang dự đoán.
Một điểm nữa được cô Nguyễn Hoa, trường THCS Nguyễn Huy Tưởng, Hà Nội, đánh giá cao là việc sử dụng ngữ liệu để ra câu hỏi không có trong sách giáo khoa hay các cuốn nâng cao. Do đó, đề thi đánh giá được chính xác năng lực của thí sinh.
"Trong 150 phút, học sinh phải thực sự có tố chất, nhanh nhạy trong tư duy, linh hoạt trong ngôn ngữ mới có thể hoàn thành tốt bài thi", cô Hoa nói.
Thí sinh trao đổi bài làm sau khi kết thúc bài thi, sáng 2/6. Ảnh: Bình Minh
Năm nay, hơn 1.500 học sinh dự kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10, trường THPT chuyên Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội. Trong đó, riêng lớp chuyên Văn có gần 1.000 em đăng ký. Với 70 chỉ tiêu, tỷ lệ chọi lớp này lên tới 1/13,26.
Điểm thi, cũng là điểm xét tuyển, được tính theo thang 10, làm tròn tới hai chữ số thập phân. Kết quả được công bố trước ngày 28/6.
Năm ngoái, thí sinh phải làm 4 bài thi (Toán, Văn, Tiếng Anh và môn chuyên) nên tổng điểm cao nhất là 50. Lớp Ngữ văn lấy đầu vào cao nhất với 34,6/50 điểm, hai lớp còn lại lấy thấp hơn 4 điểm.
Báo chí đưa tin:
VNExpress: 4.000 thí sinh đổ về hai trường chuyên ở Hà Nội
VTV: Nhiều thí sinh tự tin kết thúc thi vào lớp 10 THPT Chuyên Khoa học tự nhiên và Chuyên Khoa học Xã hội và Nhân văn
VNExpress: Đề Văn chuyên lớp 10 hỏi về công việc của người thợ gạch
Vietnamnet: Tổng hợp đề thi vào lớp 10 THPT Chuyên Khoa học Xã hội & Nhân văn năm 2024
VTCnews: Đề thi 3 môn Văn, Sử, Địa vào lớp 10 THPT chuyên Khoa học Xã hội và Nhân văn
