Những phát hiện khảo cổ học mới về văn hóa Đông Sơn ở Cao Bằng của các nhà khoa học VNU-USSH

Tọa đàm có sự tham dự của đồng chí Bí thư tỉnh ủy Cao Bằng Quản Minh Cường, lãnh đạo UBND tỉnh, lãnh đạo các sở, ban, ngành, đoàn thể của tỉnh; các đồng chí nguyên lãnh đạo tỉnh; một số nhà nghiên cứu văn hoá, lịch sử tại địa phương; đại diện lãnh đạo UBND một số xã, phường trong tỉnh.
Về phía các nhà khoa học, tọa đàm có sự tham dự của GS.TS Hoàng Anh Tuấn - Hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn cùng các giảng viên của nhà trường, các nhà khoa học đến từ Hội đồng Di sản Văn hóa Quốc gia, Hội Khảo cổ học Việt Nam, Hội Sử học Hà Nội…
Khai mạc tọa đàm, TS. Lê Hải Hòa, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Cao Bằng bày tỏ: Trong dòng chảy lịch sử Việt Nam thời sơ sử, tâm điểm của giả thuyết về nước Nam Cương và truyền thuyết "Cẩu chủa cheng vùa" đặt tại Hòa An, Cao Bằng đã đưa ra một câu hỏi lớn: Vậy vai trò của Cao Bằng trong giai đoạn hợp nhất Văn Lang, Nam Cương để hình thành nhà nước Âu Lạc là gì? Từ vấn đề đó, tọa đàm được tổ chức với sự thôi thúc và định hướng tạo ra bước đi thiết thực trong hành trình tìm về cội nguồn để khơi dậy niềm tự hào, xây dựng Cao Bằng hạnh phúc, phát triển vì con người. Nghiên cứu về An Dương Vương không chỉ nhằm giải mã một giai đoạn lịch sử mà còn giúp vun đắp bản sắc, tạo nên sức mạnh tinh thần cho hành trình phát triển ngày hôm nay.

Trong phát biểu đề dẫn, GS.TS Hoàng Anh Tuấn, Hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội nhấn mạnh, nhà trường xác định nghiên cứu khảo cổ học, lịch sử văn hóa di sản để tiến tới các kết quả khoa học cập nhật, mới nhất làm căn cứ cho các tham mưu phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa của địa phương là trọng tâm.
Trách nhiệm của các nhà khoa học, các cơ quan nghiên cứu là làm rõ, làm sáng tỏ một số điểm trong nghiên cứu chung về văn hóa Đông Sơn hay các thời kỳ phát triển sớm của các nhà nước sơ khai đã rất rõ, nhưng riêng đối với Cao Bằng còn một số điểm cần phải đầu tư nghiên cứu tốt hơn. Một số điểm thấy rõ về truyền thuyết, huyền thoại và dòng chảy từ Cao Bằng đến Cổ Loa, nhưng các dấu tích văn hóa Đông Sơn chưa được đặt trong địa tầng cụ thể về mặt khai quật khảo cổ học. Đây là trăn trở của các nhà khoa học để làm rõ mắt xích quan trọng của Cao Bằng trong dòng chảy Lịch sử Việt Nam. Do vậy, các nghiên cứu có trách nhiệm để góp công, góp sức giữ vững “cơ đồ” của một vùng “biên ải” đã được cha ông ta bảo vệ, giữ gìn.

Đồng chí Bí thư Tỉnh ủy Cao Bằng Quản Minh Cường đề nghị các nhà khoa học phối hợp với tỉnh tiếp tục nghiên cứu một cách khoa học có hệ thống, bài bản, bằng những tư liệu lịch sử cũng như những tài liệu chuẩn của quốc gia và quốc tế để công nhận một vấn đề trong lịch sử. Bên cạnh đó, tiếp tục khảo sát, nghiên cứu, sưu tầm hiện vật văn hoá Đông Sơn có ở Cao Bằng nhằm bổ sung nguồn hiện vật tư liệu cho trưng bày bảo tàng và truyền bá các giá trị di sản văn hoá lịch sử, cũng như phục vụ nghiên cứu khoa học, giáo dục cộng đồng...
Đồng chí Bí thư Tỉnh ủy bày tỏ mong muốn các nhà khoa học tiếp tục quan tâm, đồng hành cùng tỉnh Cao Bằng trong công tác nghiên cứu khảo cổ học, triển khai thực hiện tốt công tác bảo tồn, phát huy giá trị di sản và quảng bá hình ảnh địa phương, đồng thời thúc đẩy hợp tác trong lĩnh vực nghiên cứu khoa học, đào tạo nguồn nhân lực và tư vấn chiến lược phát triển văn hóa trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.

Tại buổi toạ đàm, các nhà khoa học đề xuất, với những giá trị lịch sử, văn hoá của di tích, di vật văn hóa Đông Sơn ở Cao Bằng, cần mở rộng điều tra khảo sát ở các khu vực khác nhau trên địa bàn tỉnh Cao Bằng. Đồng thời xây dựng hệ thống bản đồ phân bố của các di tích khảo cổ học nói riêng và các di tích lịch sử văn hoá nói chung của tỉnh Cao Bằng, đây là việc làm cần thiết trong bối cảnh hiện nay. Bên cạnh đó, cần tiếp tục khảo sát, nghiên cứu sưu tầm hiện vật văn hoá Đông Sơn nói riêng, thời Tiền Sơ sử nói chung nhằm bổ sung nguồn hiện vật tư liệu cho trưng bày bảo tàng và truyền bá các giá trị di sản văn hoá lịch sử, cũng như phục vụ nghiên cứu khoa học, giáo dục cộng đồng.
Theo các nhà khoa học, trong hơn 10 năm đổ lại đây có rất ít các nghiên cứu khảo cổ học trên địa bàn tỉnh Cao Bằng. Chỉ có một vài nghiên cứu và khai quật ở thành Bản Phủ, thành Nà Lữ và hầu như không có nghiên cứu về thời Tiền Sơ sử. Bởi vậy, cần có các cuộc điều tra, khảo sát nhằm phát hiện và khai quật nghiên cứu các di tích thời Tiền Sơ sử, đặc biệt là các di tích văn hoá Đông Sơn và thời kỳ Thục Phán - An Dương Vương.

Tọa đàm cũng lắng nghe ý kiến đóng góp quý báu của các chuyên gia, các nhà nghiên cứu uy tín. Báo cáo tham luận với chủ đề "Cao Bằng trong thời đại dựng nước", GS.TS Nguyễn Quang Ngọc, Phó Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam, trong chương trình hợp tác với tỉnh Cao Bằng, Trường Đại học Khoa học xã hội và nhân văn đã cử nhóm chuyên gia đến giám định gần 400 hiện vật và nghiên cứu khảo sát thực địa, lập bản đồ 17 địa điểm phát hiện hiện vật. Trên tinh thần ấy, GS Nguyễn Quang Ngọc kỳ vọng những cao kiến của các chuyên gia, các nhà quản lý, đặc biệt là phương án mở rộng điều tra khảo sát, tiến hành khai quật khảo cổ học để sớm tìm ra các di tích văn hóa Đông Sơn đích thực trong lòng đất Cao Bằng.
GS.TS Nguyễn Văn Kim, Phó Chủ tịch Hội đồng Di sản Văn hóa Quốc gia nhấn mạnh, những di sản lịch sử, văn hóa đa dạng, phong phú hứa hẹn những tiềm năng lớn cho sự phát triển mạnh mẽ và bền vững của văn hóa địa phương của Cao Bằng.