Thành phố ở Việt Nam trong bối cảnh toàn cầu hóa dưới góc nhìn đa chiều của Nhân học

Hội thảo thu hút sự tham gia của đông đảo các nhà khoa học đến từ các trường đại học trên thế giới và trong nước: Đại học California, Yale (Hòa Kỳ), Trường Cao học thực hành (Pháp), Đại học Toronto (Hà Lan), Đại học Khoa học Huế (Huế), KHXH&NV Hồ Chí Minh (TP Hồ Chí Minh), Đại học RMIT Việt Nam, Viện Nghiên cứu Văn hoá, Viện Dân tộc học, Viện Việt Nam học và Khoa học Phát triển, Bảo tàng Dân tộc học. Tham dự hội thảo có rất đông các giảng viên, học viên cao học, nghiên cứu sinh, sinh viên đến từ Khoa Nhân học và các khoa/bộ môn khác trong trường. Hội thảo được tổ chức trực tiếp tại trường ĐHKHXH&NV và trực tuyến qua nền tảng zoom. Phát biểu khai mạc, GS.TS Hoàng Anh Tuấn (Hiệu trưởng) nhấn mạnh ý nghĩa của Hội thảo: Sự phát triển đô thị hay các thành phố là một trong những đối tượng nghiên cứu có ý nghĩa khoa học và thực tiễn cao của các ngành trong khoa học xã hội và nhân văn. Bằng cách tiếp cận dân tộc học, trên cơ sở những quan điểm và hệ thống lý luận sắc bén, các nhà nhân học đã có những phân tích sâu và lý giải kỹ lưỡng về nhiều chiều cạnh của thành phố và các cộng đồng đô thị hóa ở nhiều nơi tại Việt Nam và cả một số quốc gia trong khu vực và trên thế giới. Hội thảo vừa cập nhật những kết quả nghiên cứu nhân học gần đây về đô thị trên thế giới và VN; Chỉ ra những thách thức và đề xuất các giải pháp đa chiều để góp phần giải quyết những mặt hạn chế hay các thách thức của các thành phố, các điểm đô thị trong bối cảnh toàn cầu hóa ở Việt Nam hiện nay. Hiệu trưởng Hoàng Anh Tuấn cũng gửi lời cảm ơn sâu sắc sự đồng hành của Quỹ Phát triển khoa học và công nghệ quốc gia (NAFOSTED), Viện Nghiên cứu Văn hóa, Viện Nghiên cứu Phát triển Pháp (IRD) trong rất nhiều hoạt động nghiên cứu khoa học, tổ chức hội thảo, xuất bản các chuyên khảo. Hội thảo tiến hành qua 3 phiên: phiên Toàn thể và chia làm 4 Tiểu ban, tập trung trao đổi, thảo luận về một số vấn đề chính: Những biến đổi đô thị ở Việt Nam đương đại; Những động năng kinh tế-xã hội trong đô thị Việt Nam; Những động năng văn hóa ở đô thị Việt Nam đương đại; Khu tập thể ở Hà Nội. Với 18 báo cáo trình bày cùng rất nhiều ý kiến trao đổi, thảo luận sôi nổi, cởi mở Hội thảo đã chia sẻ những kết quả nghiên cứu mới, và cùng các đại biểu trao đổi và luận giải những nội dung then chốt có tính hàn lâm và định hướng chính sách từ những khám phá về các thành phố ở Việt Nam trong bối cảnh toàn cầu hóa từ góc nhìn đương đại và lịch sử. Qua các nghiên cứu đã cho thấy: đô thị ở Việt Nam và trên thế giới hiện nay đã có sự biến đổi rất nhanh chóng cả về vai trò, công năng, kiến trúc, hoạt động kinh tế, đời sống văn hóa, thành phần cư dân; có sự pha trộn và tồn tại song song của các giá trị truyền thống. Vì vậy, vấn đề phát triển các đô thị theo hướng hiện đại, năng động, đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng của con người nhưng bảo tồn và phát triển những giá trị truyền thống về lịch sử, văn hóa, chính trị, nghệ thuật,… vì sự phát triển bền vững được coi là vấn đề trung tâm của các thành phố lớn trên thế giới không chỉ của Việt Nam. Các tác giả cũng nêu lên những ví dụ điển hình là những khu đô thị cũ ở Hà Nội, Nghệ An và Thành phố Hồ Chí Minh đã xuống cấp, hư hỏng nhưng chúng cũng có ý nghĩa về lịch sử, văn hóa, nghệ thuật nhất định, phản ánh rất nhiều mặt của đời sống xã hội trong một giai đoạn nhất định. Câu hỏi lớn đặt ra là làm thế nào để bảo tồn một phần các khu đô thị cũ trong quá trình phát triển của các đô thị mới ở Hà Nội cũng như những thành phố khác mà vẫn đảm bảo sự an toàn.
Trên cơ sở cái nhìn đa chiều đó, các tác giả cũng đưa ra một số giải pháp cụ thể nhằm vừa bảo tồn giá trị văn hóa, lịch sử, bản sắc truyền thống mà vẫn đảm bảm sự năng động, hiện đại và phát triển bền vững của các đô thị.