TTLA: Nghiên cứu sự tiếp nhận và biểu đạt hành động cầu khiến của trẻ thiểu năng ngôn ngữ (3-6 tuổi)

   TRÍCH YẾU LUẬN ÁN TIẾN SĨ

Tên tác giả: Lê Thị Tố Uyên

Tên luận án: Nghiên cứu sự tiếp nhận và biểu đạt hành động cầu khiến của trẻ thiểu năng ngôn ngữ (3-6 tuổi)

Ngành khoa học của luận án: Ngôn ngữ học

Chuyên ngành: Ngôn ngữ học                Mã số: 62.22.02.40

Tên đơn vị đào tạo Sau đại học: Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn - Đại học Quốc gia Hà Nội.

1. Mục đích và đối tượng nghiên cứu của luận án

Mục đích

Luận án được thực hiện nhằm thống kê, miêu tả, phân tích sự tiếp nhận và biểu đạt hành động cầu khiến (HĐCK) của trẻ thiểu năng ngôn ngữ (TNNN) (3-6 tuổi) và gợi ý một số biện pháp tăng cường khả năng lĩnh hội và biểu đạt HĐCK của trẻ này, với hy vọng đây sẽ là những gợi ý hữu ích cho cha mẹ và giáo viên (GV), giúp trẻ tăng cường khả năng giao tiếp trong cuộc sống hàng ngày cũng như trong học tập.

Đối tượng nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu của luận án là HĐCK được nghiên cứu ở quá trình tiếp nhận và biểu đạt HĐCK (gồm 18 tiểu loại hành động CK) ở trẻ TNNN (3-6 tuổi), đặt trong sự đối sánh với trẻ thường và giữa các nhóm trẻ TNNN với nhau. Trên cơ sở đó, chúng tôi đề xuất và thực nghiệm một số biện pháp tăng cường khả năng lĩnh hội/ tiếp nhận và biểu đạt/ diễn đạt HĐCK của các trẻ này.

2. Các phương pháp nghiên cứu đã sử dụng

Nhóm phương pháp nghiên cứu lí luận.

Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn, gồm:

+ Phương pháp miêu tả

+ Phương pháp so sánh

+ Phương pháp điền dã

+ Phương pháp phỏng vấn

+ Nhóm phương pháp nghiên cứu liên ngành

3. Các kết quả chính và kết luận

 3.1. Các kết quả chính

Làm giàu thêm lí thuyết về hành động ngôn từ nói chung và HĐCK nói riêng theo quan điểm mới của ngôn ngữ học hiện đại

Xác định, thống kê các HĐCK của trẻ bình thường và trẻ TNNN (3-6 tuổi)

Phân tích, miêu tả sự tiếp nhận và biểu đạt các HĐCK của trẻ TNNN trong sự so sánh với trẻ bình thường (3-6 tuổi)

Đề xuất một số biện pháp phát triển sự tiếp nhận và biểu đạt HĐCK của trẻ TNNN (3-6 tuổi)

Thực nghiệm một số biện pháp phát triển sự tiếp nhận và biểu đạt HĐCK của trẻ TNNN và đưa ra những khuyến nghị liên quan

3.2. Kết luận

Trẻ TNNN đã tiếp nhận được nhiều tiểu loại hành động CK khác nhau, trong đó chủ yếu là hành động yêu cầu và đề nghị, ở cả hai phương thức trực tiếp lẫn gián tiếp và trẻ tiếp nhận qua nhiều kênh, không chỉ qua lời nói mà còn thông qua các giao tiếp phi lời nói như cử chỉ, điệu bộ, nét mặt trong những tình huống giao tiếp cụ thể.   

Trẻ TNNN đã biểu đạt được khá đa dạng các tiểu loại hành động CK, (08 tiểu loại) trong đó hai hành động có tần suất xuất hiện nhiều nhất là hành động yêu cầu và đề nghị trong quá trình tương tác với GV trực tiếp dạy trẻ và bạn bè xung quanh trẻ.

Ở phương thức CK trực tiếp, trẻ TNNN nói riêng và trẻ em nói chung rất hiếm khi sử dụng hành động CK tường minh trong giao tiếp. Trong các phát ngôn của trẻ chủ yếu sử dụng các phương tiện chỉ dẫn hiệu lực tại lời.

Phương thức CK gián tiếp cũng được trẻ TNNN sử dụng, đề nghị gián tiếp là tiểu loại được trẻ sử dụng nhiều nhất trong tổng số các kiểu CK gián tiếp. Phát ngôn đề nghị gián tiếp được trẻ biểu đạt ở dạng hỏi – đề nghị và trần thuật – đề nghị, trong đó, hành động trần thuật – CK được xem như là lời mách của trẻ nhằm chỉ rõ sự việc và tạo động cơ để thúc đẩy người nghe thực hiện sự việc tiếp theo.

khả năng tiếp nhận và biểu đạt này ở trẻ TNNN phụ thuộc phần lớn vào khả năng hiện tại của trẻ, mức độ ảnh hưởng của sự khiếm khuyết và yếu tố độ tuổi không đóng vai trò quyết định, các khiếm khuyết của trẻ cần được khắc phục càng sớm càng tốt.

kết quả thực nghiệm cho thấy một số biện pháp được đề xuất là cần thiết và phù hợp, tuy nhiên cần mở rộng trên đối tượng trẻ khác nhau ở nhiều độ tuổi và môi trường giao tiếp khác nhau 

SUMMARY OF DOCTORAL THESIS

The author’s name:  Le Thi To Uyen

Thesis title:  Research on the reception and expression of the requests of children with language disorders (3-6 years old)

Scientific branch of the thesis:  Lingustics

Major: Lingustics                 Code: 62.22.02.40

The name of postgraduate training institution: University of Social Sciences and humanities – Vietnam National university Ha noi city

Thesis purpose and objectives

Thesis purpose

The purpose of the thesis is to collect, describe, analyze the reception and expression of the requests of children with language disorders (3-6 years old) and suggest some measures to enhance the requests skills. We hope that they will be a useful suggest for parents and teachers and help the children with language disorders to improve their communication skills in daily life as well as in learning.

Thesis objectives

The research object of the thesis is the research on the process of receiving and expressing the requests (including 18 subtypes of the request) of children with language disorders (3-6 years old), in comparison with the normal children. Based on that, we propose and test a number of measures to enhance their ability to receive and expressive requests.

1. Research methods

Theoretical research group

Methodology research group,, including:

+ Descriptive method

+ Comparative method

+ Practical observation method

+ Interview method

+ Group of interdisciplinary research methods

2. Major results and conclusions

3.1. The major results

Enriching the theory of requests in the new view of modern linguistics.

Identify and record requests of normal children and children with language disorders (3-6 years old)

Analyzing, describing the reception and expression of the requests of children with language disorders in comparison with normal children (3-6 years old)

Proposing some measures to develop the reception and expression of the requests of children with language disorders (3-6 years old)

Piloting some measures to develop the reception and expression of the requests of children with language disorders and provide relevant recommendations.

3.2. Conclusions

Children with language disorders have received a wide range of subtypes of requests, which are mainly the act of asking and suggestion, both direct and indirect acts. the children have received through multiple channels, not only through speech but also through nonverbal communication such as gestures, gestures, facial expressions in specific communication situations.

Children with language disorders have expressed a wide variety of subtypes of requests (08 subtypes), in which there are two most frequent actions are the requested and proposed act during the interaction with the teacher and friends.

In the direct requests, children rarely use explicit requests in communication. In the children's speeches mainly use the means of effective instruction in utterance.

The indirect requests also used by the children with language disorders, indirect suggestion is the most common in the total number of indirect requests. The indirect suggestion have used by children in the form of a asking-suggestion and a narrative-suggestion, in which the narrative-suggestion is viewed as a tantalizing gesture of the children in order to indicate the cause and motivation for listener to do the next thing.

This ability to receive and express the requests in children with language disorders depends on the children's current ability, the degree of impact of the defect. The age factor does not play a decisive role and the defects of the children need be corrected as soon as possible.

The results of the trial show that some of the proposed measures are necessary and appropriate, but should be extended to different children, ages and communication environments.