Nhà khoa học nặng lòng với chuyên ngành Văn hoá quản lý

Từ chiến trường đến giảng đường

Sinh ra ở vùng quê Nam Định giàu truyền thống hiếu học, ước mơ được gắn bó với công tác giảng dạy và nghiên cứu đã đến với chàng trai Phạm Ngọc Thanh ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường. Cũng giống như những thế hệ cùng trang lứa, tháng 7/1971, khi đang là sinh viên năm thứ 2 của Trường Đại học Văn hóa, chàng sinh viên Phạm Ngọc Thanh đã tạm gác lại sách bút, lên đường nhập ngũ, trở thành một chiến sĩ lái xe Trường Sơn thuộc Tiểu đoàn 58, Sư đoàn 470, Mặt trận Tây Nguyên, Bộ tư lệnh Trường Sơn. Năm 1973, bị thương và phải điều trị ở tuyến sau, năm 1974, được điều động ra miền Bắc, và sau chiến thắng 30/4/1975, chiến sĩ Phạm Ngọc Thanh được xuất ngũ, trở về học tiếp tại Khoa Lịch sử của Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội. Tốt nghiệp loại giỏi và được giữ lại trường làm giảng viên, cộng với bản lĩnh, phẩm chất của  người lính Cụ Hồ được tôi luyện trong chiến trường đã giúp anh thương binh Phạm Ngọc Thanh trở thành một nhà giáo, nhà khoa học đầy ý chí, nghị lực và lạc quan, tiếp tục con đường học tập và nghiên cứu khoa học.

Phó Giáo sư, Nhà giáo Ưu tú Phạm Ngọc Thanh/Ảnh; Phạm Thành Long

Đối với PGS.TS. Phạm Ngọc Thanh, làm nghiên cứu khoa học, đặc biệt là những nghiên cứu về lịch sử triết học và chính trị, văn hóa và quản lý vừa là một lựa chọn khách quan, vừa là một đam mê cá nhân. Cơ duyên đến với những ngành khoa học vừa gần gũi, vừa có tính độc lập cao này, bắt đầu từ năm 1984. Là một giảng viên trẻ của Bộ môn Mác-Lênin, thầy được Nhà nước cử đi học nghiên cứu sinh ngành Triết học tại trường Đại học Tổng hợp Erevan, Liên Xô. Năm 1989, sau khi bảo vệ luận án tiến sĩ, thầy trở về công tác tại Khoa Triết học và làm Chủ nhiệm Bộ môn Chủ nghĩa Xã hội Khoa học nhiều năm. Thầy Phạm Ngọc Thanh đã tham gia biên soạn nhiều tài liệu giáo khoa và khẳng định năng lực nghiên cứu liên ngành khi cùng tham gia hoàn thành nhiều công trình có giá trị khoa học phục vụ nghiên cứu và giảng dạy như: Lịch sử triết học – 3 tập (NXB Tư tưởng - Văn hóa, 1991 – 1992); Chủ nghĩa xã hội khoa học, NXB Giáo dục, 1991 (tái bản nhiều lần đến năm 2003), Tìm hiểu một số thuật ngữ, khái niệm trong các môn lí luận Mác – Lênin (NXB Tư tưởng - Văn hoá, 1992), Lịch sử triết học (NXB Chính trị quốc gia, 1998), Lịch sử tư tưởng chính trị (NXB Chính trị quốc gia, 2001), …

Những công trình liên ngành

Trong công tác nghiên cứu khoa học, PGS.TS Phạm Ngọc Thanh còn là một tấm gương lớn về tinh thần tự học, tự nghiên cứu và dấn thân vào những lĩnh vực mới. Đáng lẽ, với chuyên môn được đào tạo bài bản về Triết học, PGS.TS Phạm Ngọc Thanh có thể “yên tâm” giảng dạy và nghiên cứu lĩnh vực này. Nhưng, không dừng lại ở đó, vừa tham gia giảng dạy ở Khoa Triết học, thầy vừa tham gia chuẩn bị xây dựng một ngành học mới.  Năm 2002, khi Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn thành lập Bộ môn Khoa học quản lý (nay là Khoa Khoa học quản lý), thầy đã cùng với nhiều nhà khoa học khác lại tiếp tục bắt tay vào xây dựng, hoàn thiện chương trình, giáo trình, bài giảng để phục vụ cho công tác đào tạo nguồn nhân lực quản lý cho Đất nước. Trong nhiều năm liền với tư cách là những người quản lý đơn vị mới thành lập và chuyển sang lĩnh vực chuyên môn mới, thầy đã trực tiếp giảng dạy, biên soạn nhiều bài giảng, tài liệu mang đặc trưng của ngành như Bài giảng Lịch sử tư tưởng quản lý, Quản lý xã hội về giáo dục, Văn hóa và Đạo đức quản lý, Chính trị với quản lý xã hội, Triết học chính trị ... Với nhãn quan sẵn có của một nhà khoa học, vừa có tính khái quát của triết học, vừa cụ thể của khoa học quản lý, thầy đã nghiên cứu mối liên hệ giữa văn hóa và quản lý xã hội một cách rất sinh động và sâu sắc. Với mạch đà tư duy như vậy, trong những năm qua, PGS.TS Phạm Ngọc Thanh đã chủ trì 6 đề tài nghiên cứu khoa học, là thành viên của nhiều đề tài, dự án nghiên cứu lớn và đã công bố hơn 35 bài viết về các chủ đề liên quan trên các tạp chí khoa học chuyên ngành và hội thảo trong nước và quốc tế. Đặc biệt, thầy đã được Nhà nước giao chủ trì thực hiện 2 đề tài nghiên cứu khoa học cấp nhà nước là Đổi mới văn hoá lãnh đạo và quản lí ở Việt Nam hiện nay (Đề tài cấp nhà nước KX.03.21/06-10 thực hiện 2009-2010 thuộc chương trình nghiên cứu khoa học trọng điểm cấp Nhà nước), và Vấn đề phát triển xã hội và quản lý phát triển xã hội ở Tây Nguyên (Đề tài cấp nhà nuớc. Mã số TN3/X07, thuộc chương trình khoa học trọng điểm cấp Nhà nước). Những kết quả nghiên cứu của 2 đề tài này đã góp phần cung cấp nhiều luận cứ khoa học cho Đảng, Nhà nước hoàn thiện cơ chế, chính sách quản lý ở nước ta hiện nay. Đồng thời, những kết quả nghiên cứu của thầy đã góp phần nâng cao vị thế của Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội trong công tác nghiên cứu khoa học. Thông qua những hoạt động nghiên cứu này đã hình thành nhóm nghiên cứu liên ngành đủ mạnh để hoàn thành các đề tài lớn, đào tạo nhiều nhà khoa học trẻ, tạo ra các liên kết với nhiều nhà khoa học ở nhiều cơ quan khác nhau và các nhà hoạt động thực tiễn địa phương.

Gắn bó với ngành Văn hoá quản lý

Thầy là Phó Chủ nhiệm Khoa Khoa học quản lý, Trường Đại học KHXH&NV (2002-2012), Chủ nhiệm Bộ môn Lý luận và Phương pháp quản lý, Trường ĐHKHXH&NV (2007 đến nay).

Cùng với nghiên cứu khoa học, PGS.TS Phạm Ngọc Thanh cũng rất quan tâm đến việc chuyển giao kết quả nghiên cứu vào công tác đào tạo nguồn nhân lực. Sự nỗ lực đó của thầy được thể hiện qua các công trình khoa học như: Vấn đề phát triển văn hóa và con người hiện nay (đồng tác giả, Các cuốn sách như Thế giới, 2011); Đổi mới văn hóa lãnh đạo, quản lý - Lý luận và thực tiễn (chủ biên, NXB Lao động, 2011); Đổi mới văn hóa lãnh đạo và quản lý ở Việt Nam hiện nay (chủ biên, Các cuốn sách như Chính trị quốc gia, 2013). Không chỉ thế, hơn 45 học viên cao học đã bảo vệ thành công luận văn thạc sỹ, 01 nghiên cứu sinh đã bảo vệ luận án tiến sỹ, 03 nghiên cứu sinh đang được thày hướng dẫn,… chính là những minh chứng rõ nét nhất cho những nỗ lực của thầy trong công tác đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao của Trường. Nhiều đồng nghiệp, sinh viên, học viên cao học, nghiên cứu sinh được thầy hướng dẫn và truyền cảm hứng trong học tập và nghiên cứu khoa học đã trở thành những nhà khoa học độc lập, những nhà quản lý tài năng trên nhiều lĩnh vực và ở nhiều địa phương khác nhau trong cả nước.

Gắn bó với công tác giảng dạy và nghiên cứu khoa học ở Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn trong nhiều năm, khi nói về những dự định tương lai, PGS.TS. Phạm Ngọc Thanh chia sẻ: "Lĩnh vực văn hóa quản lý là một lĩnh vực còn mới và thực tiễn quản lý đang đặt ra nhiều vấn đề cấp bách cần tiếp tục được làm rõ trong quá trình phát triển của đất nước. Thời gian tới, ưu tiên của tôi vẫn sẽ là lĩnh vực này, nhưng sẽ đi sâu vào những vấn đề cụ thể của các tổ chức thuộc các lĩnh vực, các địa phương khác nhau. Mặt khác, tôi cũng chú trọng nhiều hơn đến văn hóa lãnh đạo, đạo đức lãnh đạo. Qua đó, thu hút sự quan tâm của cán bộ giảng dạy, các nhà khoa học trẻ, sinh viên và học viên sau đại học tiếp bước cùng mình trong nghiên cứu về văn hóa quản lý. Đó là mong ước của tôi".