Hợp tác báo chí ASEAN đứng trước cơ hội và thách thức mới

Thứ năm - 27/10/2016 01:00

Tại hội thảo “Báo chí ASEAN - Những góc nhìn so sánh” do Khoa Báo chí và Truyền thông (Trường ĐHKHXH&NV) và Viện KAS (CHLB Đức) phối hợp tổ chức vừa qua, những thách thức và cơ hội hợp tác của báo chí ASEAN đã được nhận diện.

Hợp tác báo chí ASEAN đứng trước cơ hội và thách thức mới

Đây là hội thảo quốc tế đầu tiên về báo chí ASEAN tại Việt Nam với sự tham gia của nhiều nhà khoa học, nhà quản lý, những người đang hoạt động trong lĩnh vực báo chí truyền thông các nước như: TS Bob Iskandar (Giám đốc Liên đoàn Báo chí Đông Nam Á), TS Kalinga Senevirattne (ĐH Chulalongkorn, Thái Lan), nhà báo Lê Văn Nghiêm (Cục trưởng Cục Thông tin đối ngoại, Bộ Thông tin và Truyền thông), TS Tạ Bích Loan (Trưởng ban Thanh thiếu niên VTV6, Đài Truyền hình Việt Nam), nhà báo Lê Quốc Minh (Tổng Biên tập Vietnamplus, Thông tấn xã Việt Nam), PGS.TS Đặng Thị Thu Hương (Chủ nhiệm Khoa Báo chí và Truyền thông, Trường ĐHKHXH&NV)…

Đây là hội thảo quốc tế đầu tiên về chủ đề "Báo chí ASEAN: Những góc nhìn so sánh"

Theo PGS.TS Đặng Thị Thu Hương, các nước ASEAN đều là các nước đang phát triển, nhiều nước còn chưa khắc phục xong hậu quả của chiến tranh, cơ sở vật chất còn lạc hậu. Báo chí các nước ASEAN xuất hiện sau các nước phương Tây hàng thế kỷ. Phần lớn các nước này chưa có nền công nghiệp truyền thông phát triển mạnh. Mức sống của người dân các nước ASEAN còn thấp nên mức hưởng thụ báo, tạp chí và các phương tiện truyền thông đại chúng chỉ ở mức trung bình trên thế giới. Thể chế chính trị hiện nay ở các nước này có nhiều điểm khác biệt, điều kiện kinh tế - xã hội cũng có nhiều khoảng cách, bởi vậy sự phát triển báo chí ở các nước ASEAN không đồng đều.

Hội thảo có sự tham gia của các quan chức, chuyên gia hàng đầu, những người hoạt động trong lĩnh vực báo chí và truyền thông của các nước trong khu vực ASEAN

Năm 1975, Liên đoàn nhà báo ASEAN (CAJ) được thành lập. CAJ có các mục tiêu: phát huy nền báo chí lành mạnh, tự do và có trách nhiệm; thúc đẩy sự nghiệp báo chí và củng cố mối quan hệ chuyên môn giữa các nhà báo ASEAN với các tổ chức nhà báo trên thế giới; tăng cường sự hiểu biết giữa các quốc gia dân tộc trong ASEAN để đạt được sự thịnh vượng, công bằng xã hội và hoà bình. Cùng với đó, quy ước về tiêu chuẩn đạo đức của nhà báo ASEAN được ban hành năm 1987. Các quy tắc này khẳng định các giá trị tổng quát và đặc thù, đề cao tính nhân văn, nhấn mạnh trách nhiệm và lương tâm của người làm báo, phấn đấu vì sự công bằng cho xã hội vì tình hữu nghị, hợp tác giữa các dân tộc.

Theo nhà báo Lê Văn Nghiêm, từ khi hình thành cộng đồng ASEAN, các hoạt động hợp tác báo chí ASEAN đã có những khởi sắc. Báo chí các nước ASEAN đã bước đầu quan tâm đưa thông tin về các nước thành viên ASEAN. Các đài truyền hình và phát thanh có các chuyên mục thường xuyên về ASEAN. Mỗi nước đã có cổng thông tin điện tử ASEAN. Một số nước lập văn phòng thường trú báo chí để thường xuyên thông tin về nước sở tại. Một số báo cử phóng viên đến các nước ASEAN để đưa tin, bài nhân các sự kiện quan trọng. Báo chí đã góp phần giúp người dân các nước ASEAN nâng cao hiểu biết về ASEAN và các nước thành viên.

Tuy nhiên, những hoạt động này chưa được như kỳ vọng. Những hạn chế hiện nay là số lượng các nhà báo các nước ASEAN sang tác nghiệp ở các nước còn ít; không nhiều các cuộc gặp gỡ, tiếp xúc, hội thảo về báo chí ASEAN; thông tin về ASEAN chưa thật sự phong phú…

Báo chí ASEAN đang đứng trước những cơ hội và thách thức mới - đó là khẳng định chung của nhiều nhà nghiên cứu. Hơn bao giờ hết, đây là lúc báo chí ASEAN cần có hoạt động hợp tác toàn diện và sâu rộng để phát huy hiệu quả trách nhiệm và vai trò của mình đối với sự phát triển của cộng đồng. Đã đến lúc báo chí ASEAN liên kết lại, tăng cường trao đổi thông tin, tăng cường kết nối qua các công cụ và diễn đàn chung… Một trong những hoạt động tiêu biểu gần đây cho xu thế hợp tác trên là Hội nghị thượng đỉnh các biên tập viên ASEAN 2016 diễn ra vào tháng 4/2016 tại Kuala Lumpur. Hội nghị hướng tới tăng cường hợp tác truyền thông nhằm thúc đẩy bản sắc ASEAN trong quá trình hội nhập. Tại đây, một số đề xuất được đưa ra cho hợp tác báo chí như: tuân thủ tiêu chuẩn cao nhất về tính chuyên nghiệp và báo chí có trách nhiệm cung cấp những báo cáo truyền thông về các vấn đề ASEAN; thiết lập các diễn đàn thường trực cho các biên tập viên ASEAN gặp gỡ và trao đổi quan điểm; tăng cường truyền tải tầm nhìn và mục tiêu của ASEAN; nhận diện, đánh giá và khen thưởng những tin tức, báo cáo, bài báo xuất sắc trong truyền thông xuyên khu vực góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng và hội nhập ASEAN.