ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
TRƯƠNG VĂN BẮC
GIÁO DỤC LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ TRONG CÁC TRƯỜNG SĨ QUAN BINH CHỦNG HIỆN NAY THEO TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
Chuyên ngành: Hồ Chí Minh học
Mã số: 62 31 02 04
TÓM TẮT LUẬN ÁN TIỄN SĨ CHÍNH TRỊ HỌC
Hà Nội - 2020
Công trình được hoàn thành tại: Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội
Người hướng dẫn khoa học:
PGS.TS. Phạm Hồng Chương
Phản biện:
Phản biện:
Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng cấp Đại học Quốc gia chấm luận án tiến sĩ họp tại Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn – Đại học Quốc Gia Hà Nội vào hồi giờ ngày tháng năm
Có thể tìm hiểu luận án tại:
- Thư viện Quốc gia Việt Nam
- Trung tâm Thông tin - Thư viện, Đại học Quốc gia Hà Nội
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong quá trình lãnh đạo và rèn luyện Quân đội Nhân dân Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn chú ý đến việc giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ, chiến sĩ. Những quan điểm về tư tưởng lý luận và sự quan tâm của Người đã góp phần nâng cao trình độ lý luận, phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống của người cán bộ, qua đó định hướng thực tiễn cho công tác của đảng, công tác chính trị trong quân đội hiện nay. Việc xây dựng và phấn đấu xứng danh phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” càng cho thấy sự khẳng định bền vững của tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng quân đội nói chung, giáo dục lý luận chính trị trong quân đội nói riêng. Xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam vững mạnh về chính trị là nguyên tắc hàng đầu được Đảng ta nhất quán thực hiện trong suốt hơn 70 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành của Quân đội, tạo nên truyền thống “Quân đội ta trung với Đảng, hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu, hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội. Nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng” [93, tr.435].
Trong bối cảnh hiện nay, trước sự chống phá của các thế lực thù địch nhằm xóa bỏ vai trò lãnh đạo của Đảng, âm mưu “phi chính trị hóa” quân đội..., đặc biệt là sự tác động của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đã và đang đặt ra diễn ra ngày càng mạnh mẽ, tạo ra những thuận lợi và khó khăn trong công tác giáo dục nói chung và giáo dục lý luận chính trị nói riêng. Vì vậy giáo dục lý luận chính trị trở thành một bộ phận quan trọng, không thể thiếu trong công tác giáo dục đào tạo tại các trường sĩ quan binh chủng hiện nay.
Các trường sĩ quan binh chủng trong Quân đội nhân dân Việt Nam là cái nôi đào tạo và cung cấp sĩ quan chỉ huy tham mưu cấp phân đội cho toàn quân, có vị trí và vai trò quan trọng trong việc đào tào nguồn nhân lực cho quân đội và đất nước. Trong những năm qua công tác giáo dục lý luận chính trị cho học viên của các trường sĩ quan binh chủng đã có nhiều đổi mới về nội dung, chương trình và phương pháp giáo dục lý luận chính trị. Đội ngũ giảng viên lý luận chính trị đã bám sát những vấn đề nảy sinh trong thực tiễn xã hội và quân đội, có sự đào sâu các vấn đề lý luận làm cho người học có nhận thức rõ về vị trí, vai trò của học tập lý luận chính trị trong chương trình đào tạo của nhà trường. Song bên cạnh những kết quả đạt được, công tác giáo dục lý luận chính trị còn có những hạn chế trên nhiều mặt ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục đào tạo, làm giảm chất lượng học viên khi ra trường.
Hiện nay đã có nhiều công trình nghiên cứu liên quan đến giáo dục lý luận chính trị nói chung và trong các học viện, nhà trường quân đội nói riêng, nhưng chưa có công trình nghiên cứu chuyên sâu về giáo dục lý luận chính trị trong khối các trường sĩ quan binh chủng đặc biệt dưới góc độ chính trị học. Với những lý do trên, tác giả lựa chọn đề tài “Giáo dục lý luận chính trị trong các trường sĩ quan binh chủng hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh” làm luận án tiến sĩ của mình.
2. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
2.1. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở phân tích làm rõ tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục lý luận chính trị, đánh giá thực trạng, chỉ ra nguyên nhân, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục lý luận chính trị trong các trường sĩ quan binh chủng hiện nay.
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Khảo cứu những công trình liên quan đến đề tài luận án, chỉ ra những vấn đề đã được nghiên cứu, xác định những vấn đề luận án cần tiếp tục nghiên cứu.
- Làm rõ nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục lý luận chính trị.
- Làm rõ quan niệm về giáo dục lý luận chính trị trong các trường sĩ quan binh chủng hiện nay.
- Đánh giá thực trạng giáo dục lý luận chính trị cho học viên đào tạo cơ bản trong các trường sĩ quan binh chủng theo tư tưởng Hồ Chí Minh, chỉ ra nguyên nhân ưu điểm, hạn chế.
- Nghiên cứu những nhân tố tác động đến giáo dục lý luận chính trị trong các trường sĩ quan binh chủng hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh.
- Xác định những yêu cầu đối với giáo dục lý luận chính trị trong các trường sĩ quan binh chủng hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh.
- Đề xuất những giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục lý luận chính trong các trường sĩ quan binh chủng hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh.
3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Luận án nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục lý luận hính trị, nghiên cứu tổng thể công tác giáo dục lý luận chính trị theo tư tưởng Hồ Chí Minh hiện nay trong các trường sĩ quan binh chủng trong Quân đội nhân dân Việt Nam.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
- Về nội dung khoa học: Tập trung nghiên cứu vào những vấn đề của luận án:
+ Những nội dung cơ bản trong tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục lý luận chính trị.
+ Nghiên cứu, đánh giá thực trạng giáo dục lý luận chính trị theo tư tưởng Hồ Chí Minh cho học viên đào tạo cơ bản trong các trường sĩ quan binh chủng theo Quyết định số 1650/QĐ-CT ngày 25/9/2018 của Tổng cục Chính trị (Chương trình Khoa học xã hội và Nhân văn đào tạo sĩ quan chỉ huy tham mưu cấp phân đội, trình độ đại học trong Quân đội nhân dân Việt Nam)
+ Nghiên cứu những nhân tố, giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục lý luận chính trị theo tư tưởng Hồ Chí Minh trong các trường sĩ quan binh chủng hiện nay.
- Về không gian: Luận án tập trung nghiên cứu thực trạng việc giáo dục lý luận chính trị cho học viên khối các trường sĩ quan binh chủng trong Quân đội nhân dân Việt Nam.
- Về thời gian: Luận án khảo sát việc giáo dục lý luận chính trị trong các trường sĩ quan binh chủng từ năm 2011 đến nay.
4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
4.1. Cơ sở lý luận
- Luận án được thực hiện dựa trên cơ sở lý luận Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng, Nhà Nước, quân đội về giáo dục lý luận chính trị.
- Luận án được nghiên cứu dựa trên cơ sở thực tiễn việc giáo dục lý luận chính trị cho học viên các trường sĩ quan binh chủng.
4.2. Phương pháp nghiên cứu
Để thực hiện nhiệm vụ của luận án, tác giả sử phương pháp liên ngành - phương pháp đặc thù của chuyên ngành Hồ Chí Minh học để làm rõ nội dung, ý nghĩa, giá trị của tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục lý luận chính trị. Đồng thời luận án sử dụng các phương pháp nghiên cứu khác như:
- Phương pháp phân tích và phương pháp tổng hợp
- Phương pháp so sánh
- Phương pháp thống kê
- Phương pháp dự báo
5. Đóng góp mới về khoa học của luận án
- Về mặt lý luận: Luận án góp phần làm sáng tỏ giá trị lý luận và thực tiễn của Chủ tịch Hồ Chí Minh về giáo dục lý luận chính trị.
- Về thực tiễn: Luận án đánh giá thực trạng giáo dục lý luận chính trị theo tư tưởng Hồ Chí Minh trong các trường sĩ quan binh chủng
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án
- Kết quả nghiên cứu của luận án sẽ là những cung cấp luận cứ khoa học về lý luận cho việc tăng cường giáo dục lý luận chính trị trong các trường sĩ quan binh chủng trong Quân đội nhân dân Việt Nam theo tư tưởng Hồ Chí Minh.
- Nâng cao chất lượng giáo dục lý luận chính trị cho học viên đào tạo sĩ quan trong các trường sĩ quan binh chủng hiện nay.
- Góp phần nâng cao nhận thức về giáo dục lý luận chính trị của Đảng cộng sản Việt Nam và của Quân ủy Trung ương, vận dụng vào thực tiễn cho các đơn vị trong tình hình hiện nay.
7. Kết cấu của luận án
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, luận án được kết cấu thành 4 chương.
Chương 1
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI
1.1. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
1.1.1. Nghiên cứu về giáo dục lý luận chính trị
Các công trình tiêu biểu như: Cuốn sách Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về dạy và học môn Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh trong trường đại học của tác giả Nguyễn Duy Bắc; Lý luận và phương pháp nghiên cứu, giáo dục lý luận chính trị của tác giả Phạm Huy Kỳ; Tác giả Trần Thị Anh Đào với cuốn sách Công tác giáo dục lý luận cho sinh viên Việt Nam hiện nay; Luận án Hiệu quả giáo dục lý luận chính trị cho sinh viên các trường đại học tại Thành phố Hồ Chí Minh của tác giả Trần Hùng; Luận án Vấn đề chất lượng đội ngũ giảng viên lý luận chính trị trong các trường đại học, cao đẳng ở nước ta hiện nay, tác giả Vũ Thanh Bình; Luận án Quản lý đào tạo giảng viên lý luận chính trị đáp ứng yêu cầu thời kỳ đổi mới hiện nay” của tác giả Nguyễn Thị Thu Thủy; Luận án Chất lượng giáo dục lý luận chính trị cho sinh viên các trường đại học thể dục thể thao ở nước ta hiện nay” tác giả Nguyễn Tiến Sơn; Luận án Đổi mới nội dung, chương trình giáo dục lý luận chính trị trong các trường đại học, học viện Công an nhân dân Việt Nam hiện nay của tác giả Bùi Hoàng Thao; Tác giả Bùi Hải Dương, luận án Xây dựng đội ngũ giảng viên lý luận chính trị của các trường chính trị tỉnh, thành phố vùng Đồng bằng sông Cửu Long hiện nay.
Các đề tài khoa học phải kể đến như: Đề tài nghiên cứu khoa học Tình hình giảng dạy, học tập các môn khoa học Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong các trường đại học, cao đẳng và chủ trương, giải pháp cho thời gian tới của Ban tuyên giáo Trung ương; Hội thảo khoa học Giảng dạy các môn lý luận chính trị ở các Trường đại học Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế do Đại học Quốc gia Hà Nội tổ chức năm 2007; Kỷ yếu Hội thảo khoa học Cách mạng công nghiệp 4.0 với việc giảng dạy lý luận chính trị ở trường đại học và cao đẳng hiện nay” do Đại học Cần Thơ tổ chức…
Cuốn “Phương pháp luận công tác tư tưởng” của tác giả Tác giả D.A. Vôn-cô-gô-nốp; Tác giả Uông Tín Nghiễn (2003) với bài viết “Ba phương pháp trong vấn đề nghiên cứu Trung Quốc hóa triết học mácxít”; Cuốn sách của Cục cán bộ, Ban tuyên truyền Trung ương Đảng cộng sản Trung Quốc Công tác tuyên truyền tư tưởng của Đảng trong thời kỳ mới; Tiến sĩ Tra Lơn Nhia Pao Hơ (2005), Mười năm với sự phát triển của Học viện Chính trị và Hành chính Quốc gia Lào; PGS.TS Sạ Mút Thong Sôm Pha Nít (2007) với bài viết Vai trò của người thầy trong điều kiện mới; Luận án tiến sĩ triết học của Bun Phết Xu Ly Vông Xắc (1994) Nâng cao trình độ tư duy lý luận cho cán bộ đảng viên Đảng Nhân dân Cách mạng Lào trong giai đoạn hiện nay…
1.1.2. Nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục lý luận chính trị và giáo dục lý luận chính trị trong các học viện, nhà trường quân đội
1.1.2.1.
Cuốn sách Đường Cách mệnh - Giá trị lý luận và thực tiễn của tác giả Phạm Ngọc Anh và Nguyễn Minh Khoa; Tác giả Hoàng Quốc Bảo với cuốn sách Học tập phương pháp tuyên truyền cách mạng Hồ Chí Minh; Cuốn sách Nâng cao chất lượng giảng dạy, học tập các môn lý luận chính trị trong các trường đại học, cao đẳng của tác giả Phạm Văn Linh...
Đề tài cấp Bộ mã B.08 -22 Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác giáo dục lý luận chính trị trong hệ thống các trường chính trị nước giai đoạn hiện nay của tác giả Ngô Ngọc Thắng; Luận án tiến sĩ Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong giáo dục lý luận chính trị cho sinh viên các trường đại học ở Hà Nội hiện nay của tác giả Đỗ Minh Tuấn...
1.1.2.2. trong các học viện, nhà trường quân đội
Tác giả Nguyễn Văn Thắng với cuốn sách Giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ đơn vị cơ sở trong Quân đội theo tư tưởng Hồ Chí Minh; Tác giả Nguyễn quang Phát với luận án Xây dựng đội ngũ cán bộ chính trị phân đội của Quân đội nhân dân Việt Nam trong giai đoạn hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh; Luận án Nâng cao năng lực đấu tranh tư tưởng của giảng viên lý luận chính trị ở các nhà trường quân đội hiện nay của tác giả Cao Văn Trọng; Tác giả Nguyễn Văn Thạo với luận án Kết hợp tính định hướng chính trị với tính hoa học trong giảng dạy lý luận chính trị ở các trường sĩ quan bậc đại học Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay; Luận án Hiệu quả công tác giáo dục chính trị - tư tưởng trong học viên các học viện quân sự ở nước ta hiện nay [156], tác giả Lương Ngọc Vĩnh; Luận án tiến sĩ Vai trò của giảng viên lý luận chính trị ở các nhà trường quân đội nhân dân Việt Nam trong phòng chống “diễn biến hòa bình” hiện nay”; Tác giả Vũ Văn Tuấn với Luận án Tiến sĩ Đổi mới giáo dục lý luận chính trị trong các học viện, nhà trường kỹ thuật quân sự hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh; Cuốn sách Đổi mới phương pháp dạy học trong các nhà trường đại học quân sự; Nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo đại học ở Học viện Chính trị - Quân sự của Tồng cục Chính trị - Quân đội nhân dân Việt Nam; Đề tài khoa học Đổi mới giảng dạy các môn lý luận Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh đáp ứng nhiệm vụ đào tạo chính ủy, chính trị viên hiện nay của tác giả Nguyễn Văn Thế; Cuốn sách Tiếp tục đổi mới nội dung dạy học nhằm nâng cao chất lượng đào tạo ở Học viện Chính trị quân sự sự [141], tác giả Nguyễn Xuân Tú; Nhà xuất bản Quân đội nhân dân với cuốn sách Mấy vấn đề đổi mới dạy học chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh cho đối tượng chính uỷ, chính trị viên hiện nay; Bài viết Nâng cao chất lượng giáo dục chính trị trong quân đội thời kỳ mới, tác giả Nguyễn Tuấn Dũng; Bài viết Một số thách thức đặt ra trong xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị dưới sự tác động của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 , tác giả Lê Thế Phong…
1.2. Khái quát tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án và những vấn đề luận án cần tiếp tục giải quyết
1.2.1. Khái quát tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án
Trên cơ sở tiến hành các bước tổng quan mức độ thành công của các công trình nghiên cứu có liên quan đến đề tài luận án, bản thân tôi đã thu nhận được những gợi mở ở các cấp độ khác nhau về định hướng nghiên cứu đề tài. Do vậy, đây là cơ sở thực tiễn quan trọng để tác giả thực hiện nhiệm vụ nghiên cứu luận án đề ra.
1.2.2. Những vấn đề luận án cần tiếp tục nghiên cứu
- Nghiên cứu làm rõ khái niệm GDLLCT trong các trường sĩ quan binh chủng; những vấn đề lý luận của việc GDLLCT cho cho học viên trong các trường sĩ binh chủng.
- Tiến hành khảo sát, phân tích nghiên cứu đánh giá thực trạng, những nhân tố tác động và yêu cầu đặt ra đối với GDLLCT cho học viên trong các trường sĩ quan binh chủng hiện.
- Đề xuất những giải pháp nhằm nâng cao chất lượng GDLLCT theo tư tưởng Hồ Chí Minh trong các trường sĩ quan binh chủng hiện nay, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục tại các trường sĩ quan binh chủng.
Tiểu kết chương 1
Trên cơ sở nghiên cứu các công trình khoa học liên quan trực tiếp đến đề tài luận án đã được các tác giả công bố trong và ngoài nước, tác giả luận án đã chỉ ra những vấn đề các công trình nghiên cứu đạt được. Tuy nhiên vẫn còn thiếu những công trình nghiên cứu GDLLCT trong các trường sĩ quan binh chủng trong Quân đội nhân dân Việt Nam, từ đó xây dựng cơ sở lý luận của việc vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về GDLLCT trong các trường sĩ quan binh chủng, đề xuất phương hướng và những giải pháp để thực hiện hiệu quả giáo dục góp phần nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo của nhà trường.
Trong bối cảnh tình hình thế giới và khu vực ngày càng có nhiều diễn biến phức tạp, trước yêu cầu xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị thì vấn đề giáo dục lý luận chính trị cho học viên trong các trường sĩ quan binh chủng hiện nay càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết, góp phần xây dựng đội ngũ sĩ quan chỉ huy tham mưu giỏi về chuyên môn nghiệp vụ, có bản lĩnh chính trị vững vàng, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.
Chương 2
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ GIÁO DỤC LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ TRONG CÁC TRƯỜNG SĨ QUAN BINH CHỦNG
THEO TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
2.1. Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục lý luận chính trị
2.1.1. Một số khái niệm liên quan
Khái niệm lý luận chính trị
Khái niệm giáo dục lý luận chính trị
2.1.2. Nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục lý luận chính trị
2.1.2.1. Mục đích giáo dục lý luận chính trị
Thứ nhất, thông qua GDLLCT nhằm mục đích để sửa chữa tư tưởng
Thứ hai, giáo dục LLCT để tu dưỡng đạo đức cách mạng
Thứ ba, thông qua giáo dục LLCT để xây dựng niềm tin tưởng cho mọi người
Thứ tư, giáo dục lý luận chính trị là để hành (học để hành)
2.1.2.2. Vị trí, vai trò giáo dục lý luận chính trị
Thứ nhất, thông qua GDLLCT cung cấp cho người học hệ thống những tri thức, lý luận khoa học, quan điểm, chủ trương, đường lối cách mạng của Đảng qua đó giúp xác định niềm tin khoa học, hình thành mục tiêu lý tưởng cho lực lượng cách mạng.
Thứ hai, thông qua GDLLCT giúp mở mang và nâng cao trình độ dân trí, đào tạo nguồn nhân lực và bồi dưỡng nhân tài.
Thứ ba, thông qua giáo dục LLCT nhằm củng cố lòng tin vào sự lãnh đạo của Đảng, vào con đường cách mạng đã lựa chọn.
Thứ tư, GDLLCT còn là nhân tố tác động tích cực đến công cuộc đổi mới, chỉnh đốn Đảng, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng; đấu tranh chống tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, phẩm chất đạo đức, lối sống, bệnh cơ hội, giáo điều, bảo thủ, chủ nghĩa cá nhân và tệ quan liêu, tham nhũng.
2.1.2.3. Nội dung giáo dục lý luận chính trị
- Giáo dục lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin
- Giáo dục đường lối, chủ trương của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước
- Giáo dục đạo đức cách mạng
- Giáo dục văn hóa
- Giáo dục chuyên môn, nghiệp vụ
2.1.2.4. Phương châm, phương pháp giáo dục lý luận chính trị
Về phương châm giáo dục lý luận chính trị
- Một là, lý luận gắn liền với thực tiễn
- Hai là, học đi đôi với hành
- Ba là, đảm bảo thống nhất giữa tính Đảng, tính khoa học
Về phương pháp giáo dục lý luận chính trị
- Thứ nhất, lấy việc tự học làm chủ yếu
- Thứ hai, phải độc lập suy nghĩ và tự do tư tưởng trong giáo dục LLCT
- Thứ ba, phải thiết thực, cụ thể, phù hợp với đối tượng, với thực tiễn
- Thứ tư, giáo dục LLCT bằng phương pháp nêu gương, phải học lẫn nhau và học ở nhân dân
2.1.2.5. Tổ chức quản lý giáo dục lý luận chính trị
- Xây dựng đội ngũ giáo viên giảng dạy lý luận chính trị
- Kiểm tra, đánh giá chất lượng giáo dục lý luận chính trị
- Xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ công tác giáo dục LLCT
- Xây dựng môi trường giáo dục lý luận chính trị dân chủ
- Bảo đảm vai trò lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục LLCT
2.2. Giáo dục lý luận chính trị trong các trường sĩ quan binh chủng theo tư tưởng Hồ Chí Minh
2.2.1. Khái niệm giáo dục lý luận chính trị trong các trường sĩ quan binh chủng theo tư tưởng Hồ Chí Minh
Giáo dục lý luận chính trị trong các trường sĩ quan binh chủng theo tư tưởng Hồ Chí Minh là quá trình vận dụng những kiến thức về GDLLCT theo quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhằm tác động vào người học để hoạt động GDLLCT ngày càng phù hợp với đối tượng, thông qua đó góp phần thực hiện hiệu quả, nâng cao chất lượng đào tạo theo mục tiêu, yêu cầu của các trường sĩ quan binh chủng hiện nay.
2.2.2. Đặc thù giáo dục lý luận chính trị trong các trường sĩ quan binh chủng theo tư tưởng Hồ Chí Minh
- Về vị trí, vai trò của giáo dục lý luận chính trị trong các trường sĩ quan binh chủng.
- Về phía đội ngũ giảng viên tham gia giáo dục lý luận chính trị trong các trường sĩ quan binh chủng.
- Về đội ngũ học viên trong các trường sĩ quan binh chủng.
- Về nội dung chương trình giáo dục lý luận chính trị trong các trường sĩ quan binh chủng.
- Về hình thức tổ chức giảng dạy, học tập, kiểm tra đánh giá kết quả học LLCT tại các trường sĩ quan binh chủng.
Tiểu kết chương 2
Trên cơ sở khái quát những nội dung cơ bản trong tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục lý luận chính trị, tác giả đã tiến hành hệ thống hóa các quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về giáo dục lý luận chính trị theo trật tự logic của vấn đề nghiên cứu từ đó làm rõ giá trị và ý nghĩa đối với công tác giáo dục lý luận chính trị trong các trường sĩ quan binh chủng hiện nay. Phân tích làm rõ một số khái niệm có liên quan đến đề tài luận án và thông qua đó thấy được những đặc thù về công tác giáo dục lý luận chính trị trong các trường sĩ quan binh chủng hiện nay cả vè nội dung giáo dục, chương trình giáo dục, hình thức giáo dục lý luận chính trị trong các trường sĩ quan binh chủng hiện nay.
Qua việc nghiên cứu những nội dung chương 2 có ý nghĩa thiết thực giúp cho luận án có căn cứ lý luận để xác định những đặc thù của đối tượng nghiên cứu, góp phần quan trọng trong việc đánh giá thực trạng và đề xuất các giải pháp để thực hiện hiệu quả giáo dục lý luận trong các trường sĩ quan binh chủng hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh.
Chương 3
THỰC TRẠNG GIÁO DỤC LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ TRONG CÁC TRƯỜNG SĨ QUAN BINH CHỦNG THEO TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH HIỆN NAY VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA
3.1. Thực trạng giáo dục lý luận chính trị trong các trường sĩ quan binh chủng theo tư tưởng Hồ Chí Minh
3.1.1. Ưu điểm và nguyên nhân
3.1.1.1. Những ưu điểm
- Thứ nhất, xác định mục tiêu giáo dục lý luận chính trị theo tư tưởng Hồ Chí Minh.
- Thứ hai, về nội dung, chương trình và phương pháp giáo dục lý luận chính trị theo tư tưởng Hồ Chí Minh.
- Thứ ba,
- Thứ tư, về tổ chức quản lý giáo dục lý luận chính trị
3.1.1.2. Nguyên nhân những ưu điểm
Một là, nhà trường luôn nhận được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng ủy Quân sự Trung ương, Bộ Quốc phòng và sự giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi về mọi mặt của các cơ quan chức năng.
Hai là, Đảng ủy, Ban giám hiệu thường xuyên quan tâm, xác định giáo dục - đào tạo trong đó có nhiệm vụ giáo dục LLCT là nhiệm vụ chính trị trung tâm của nhà trường.
Ba là, Đảng ủy, Ban Giám hiệu nhà trường đã kịp thời có chủ trương, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo hoạt động giáo dục - đào tạo sát với yêu cầu nhiệm vụ.
Bốn là, nhà trường được kiện toàn về tổ chức, xây dựng được sự đoàn kết, thống nhất cao, hiệp đồng chặt chẽ, kiên quyết kịp thời khắc phục những hạn chế, yếu kém; tích cực đổi mới và nâng cao chất lượng về mọi mặt.
Năm là, lãnh đạo, chỉ huy các khoa LLCT đã quán triệt và thực hiện nghiêm các Chỉ thị, Nghị quyết của nhà trường về công tác giáo dục LLCT.
Sáu là, đội ngũ giảng viên có tinh thần trách nhiệm cao, có năng lực sư phạm đáp ứng tốt yêu cầu giảng dạy.
Bảy là, các đơn vị quản lý học viên đã có nhiều cố gắng trong việc giáo dục xây dựng động cơ, ý thức tự giác, trách nhiệm và tổ chức quản lý duy trì học tập của học viên.
3.1.2. Hạn chế và nguyên nhân
3.1.2.1. Những hạn chế
- Thứ nhất, về nhận thức giáo dục LLCT theo tư tưởng Hồ Chí Minh
- Thứ hai, về nội dung, chương trình và phương pháp giáo dục LLCT
- Thứ ba, tài liệu, cơ sở vật chất phục vụ cho việc giảng dạy LLCT
- Thứ tư, về tổ chức quản lý giáo dục lý luận chính trị
3.1.2.2. Nguyên nhân hạn chế
Một là, chất lượng đầu vào ở một số đối tượng học viên còn thấp; động cơ thái độ, trách nhiệm học tập, rèn luyện và phương pháp học tập của một số học viên còn hạn chế. Chất lượng, hiệu quả quản lý, điều hành hoạt động giáo dục - đào tạo trong đó có giáo dục LLCT còn hạn chế; có nội dung, chương trình đào tạo chưa phù hợp.
Hai là, đội ngũ cán bộ, giảng viên LLCT còn thiếu về số lượng, một số còn hạn chế về trình độ, năng lực, phương pháp sư phạm, kinh nghiệm thực tiễn, bất cập về cơ cấu; biện pháp khắc phục khó khăn về đội ngũ nhà giáo chưa toàn diện, thiếu đồng bộ. Công tác bồi dưỡng giảng viên mới của cán bộ khoa và chủ nhiệm bộ môn chưa thường xuyên, toàn diện. Tính chủ động của các giảng viên trong tự học tập, nghiên cứu còn hạn chế; tinh thần trách nhiệm của mỗi giảng viên đôi lúc chưa thực sự đầu tư thời gian, công sức để nâng cao chất lượng giảng dạy và nghiên cứu khoa học.
Ba là, điều kiện cơ sở vật chất, phương tiện kỹ thuật, tài liệu, giáo trình phục vụ nhiệm vụ giáo dục LLCT còn nhiều khó khăn, chưa đáp ứng yêu cầu cả về số lượng và chất lượng; việc bảo đảm nơi ăn, ở, sinh hoạt, công tác cho cán bộ, giảng viên, công nhân viên, học viên, chiến sĩ còn nhiều khó khăn, thiếu thốn.
Bốn là, trách nhiệm lãnh đạo, tổ chức thực hiện nhiệm vụ giáo dục LLCT của một số cán bộ quản lý học viên còn có mặt hạn chế, nhất là kinh nghiệm trong quản lý, giáo dục, rèn luyện học viên, khả năng tổ chức tự học, hoạt động học tập ngoại khóa cho học viên.
Năm là, động cơ, thái độ học tập của một bộ phận học viên chưa thật sự đúng đắn. Một số học viên còn chưa nhận thức rõ về tầm quan trọng của giáo dục LLCT trong việc hình thành nhân cách và bản lĩnh chính trị của người cán bộ sau này.
Từ thực trạng trên đây cho thấy vấn đề đặt ra hiện nay là việc nâng cao chất lượng giáo dục LLCT tại các trường sĩ quan binh chủng không chỉ bởi mục tiêu, chương trình nội dung học tập LLCT mà còn ở phương pháp giảng dạy LLCT để chuyển tải nội dung đến người học và quá trình lĩnh hội kiến thức của người học. Như vậy, cần phải đổi mới nội dung, phương pháp giảng dạy của đội ngũ giảng viên, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ đảm bảo cho việc nâng cao chất lượng GDLLCT tại các trường sĩ quan binh chủng hiện nay mới có hiệu quả.
3.2. Những nhân tố tác động tới giáo dục lý luận chính trị trong các trường sĩ quan binh chủng và những vấn đề đặt ra hiên nay
3.2.1. Những nhân tố tác động tới giáo dục lý luận chính trị trong các trường sĩ quan binh chủng
- Sự phát triển của cuộc cách mạng 4.0 với việc giáo dục lý luận chính trị
- Xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị đáp ứng nhiệm vụ bảo vệ tổ quốc trong tình hình mới
- Tình hình kinh tế, xã hội đất nước có nhiều biến đổi
- Chiến lược “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch
3.2.2. Những vấn đề đặt ra đối với giáo dục lý luận chính trị trong các trường sĩ quan binh chủng hiện nay
- Giáo dục lý luận chính trị phải bám sát thực tiễn trước những biến động của tình hình thế giới và trong nước, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng quân đội hiện nay.
- Nội dung, chương trình giáo dục lý luận chính trị phải đáp ứng mục tiêu, yêu cầu đào tạo của các trường sĩ quan binh chủng hiện nay, lý luận phải gắn với thực tế, học đi đôi với hành.
- Đội ngũ giảng viên giáo dục lý luận chính trị trong các trường sĩ quan binh chủng phải đủ về số lượng, đảm bảo về chất lượng, phù hợp với tình hình thực tiễn.
- Đảm bảo cơ sở vật chất cho việc thực hiện giáo dục lý luận chính trị trong các trường sĩ quan binh chủng hiện nay.
Tiểu kết chương 3
Nghiên cứu đánh giá đúng thực trạng về GDLLCT trong các trường sĩ quan binh chủng có vai trò quan trọng nhằm đánh giá đúng công tác GDLLCT của các trường sĩ quan binh chủng hiện nay. Với mục tiêu, yêu cầu đào tạo ngày càng cao, nhiệm vụ xây dựng quân đội vững mạnh toàn diện, lấy xây dựng về chính trị làm sơ sở thì GDLLCT ngày càng có vai trò quan trọng hơn bao giờ hết.
Thông qua việc đánh giá thực trạng chất lượng GDLLCT trong những năm vừa qua, từ việc phân tích, tìm hiểu những vấn đề đặt ra đối với GDLLCT cho thấy rằng việc tìm ra những giải pháp để thực hiện hiệu quả GDLLCT theo tư tưởng Hồ Chí Minh hiện nay là hết sức cần thiết, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo chung của các trường sĩ quan quân đội.
Nghiên cứu, đánh giá thực trạng, phân tích nguyên nhân thực trạng, tìm hiểu những vấn đề đặt ra chính là cơ sở để đưa ra phương hướng và những giải pháp để thực hiện tốt GDLLCT trong các trường sĩ quan binh chủng hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh. Bên cạnh những thành tựu đạt được, thực trạng GDLLCT thời gian qua đã và đang bộc lộ những hạn chế, bất cập trong GDLLCT của các trường sĩ quan binh chủng với nhiều nguyên nhân khác nhau, song nguyên nhân đơn giản và chủ yếu đều bắt nguồn từ nhận thức đơn giản, lệch lạc từ phía các lực lượng tham gia GDLLCT.
Nội dung nghiên cứu của chương 3 là căn cứ thực tiễn để tác giả đưa ra những giải pháp nhằm thực hiện hiệu quả việc GDLLCT trong các trường sĩ quan binh chủng theo tư tưởng Hồ Chí Minh.
Chương 4
YÊU CẦU VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ TRONG CÁC TRƯỜNG SĨ QUAN BINH CHỦNG HIỆN NAY THEO TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
4.1. Yêu cầu giáo dục lý luận chính trị trong các trường sĩ quan binh chủng hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh
- Giáo dục lý luận chính trị trong các trường sĩ quan binh chủng phải góp phần vào việc giúp cho người học thêm củng cố niềm tin, giữ vững ổn định chính trị - tư tưởng, tăng cường định hướng dư luận xã hội trước những vấn đề mới nảy sinh hiện nay.
- Giáo dục lý luận chính trị trong các trường sĩ quan binh chủng góp phần xây dựng những quân nhân với những phẩm chất đạo đức cách mạng phù hợp.
- Giáo dục lý luận chính trị trong các trường sĩ quan binh chủng theo hướng gắn chặt giữa lý luận với thực tiễn, kết hợp lý thuyết với thực hành, đổi mới phương pháp dạy và học theo hướng tích cực, đẩy mạnh hoạt động tự nghiên cứu, gắn chặt đào tạo với nghiên cứu một cách hiệu quả.
- Giáo dục lý luận chính trị trong các trường sĩ quan binh chủng phải trên cơ sở thường xuyên cập nhật những thành tựu khoa học và công nghệ nhằm tạo ra những phương pháp dạy học thông minh trong thời đại công nghệ 4.0.
- Giáo dục lý luận chính trị trong các trường sĩ quan binh chủng phải trên cơ sở gắn liền với những dự báo tình hình nhằm định hướng cho người học có khả năng thích nghi với những biến động một cách hiệu quả.
4.2. Giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục lý luận chính trị trong các trường sĩ quan binh chủng hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh
- Nhóm giải pháp về đổi mới nội dung, chương trình giáo dục lý luận chính trị trong các trường sĩ quan binh chủng
- Nhóm giải pháp đối với lực lượng tham gia giáo dục lý luận chính trị trong các trường sĩ quan binh chủng
- Nhóm giải pháp về xây dựng mội trường giáo dục lý chính trị trong các trường sĩ quan binh chủng
- Nhóm giải pháp về tăng cường cơ sở vật chất đảm bảo cho việc nâng cao chất lượng giáo dục lý luận chính trị trong các trường sĩ quan binh chủng
Các nhóm giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục lý luận chính trị trong các trường sĩ quan binh chủng hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh có quan hệ mật thiết với nhau và đòi hỏi phải được thực hiện một cách đồng bộ, có như vậy mới nâng cao được chất lượng GDLLCT của các trường sĩ quan binh chủng hiện nay.
Tiểu kết chương 4
Để nâng cao chất lượng giáo dục LLCT yêu cầu đặt ra là phải tiến hành đổi mới toàn diện và đồng bộ, trong đó tập trung vào đổi mới nội dung, chương trình, phương pháp, hình thức dạy và học. Việc đổi mới đó phải luôn bám sát đối tượng môn học và mục tiêu đào tạo của nhà trường. Quá trình đổi mới phải gắn lý luận với thực tiễn, luôn bám sát tình hình quốc tế, phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, quân đội. Bên cạnh đó cần phải tích cực đấu tranh chống lại sự chống phá của kẻ thù trên mặt trận tư tưởng và lý luận; việc nâng cao chất lượng giáo dục LLCT không thể tách rời với việc nâng cao chất lượng giảng dạy các môn khoa học xã hội nhân văn khác và phải được sự lãnh đạo chỉ đạo chặt chẽ, thống nhất trong nhà trường. Để nâng cao chất lượng GDLLCT cần thực hiện tốt và đồng bộ các nhóm giải pháp, trong đó phải đột phá vào đổi mới phương pháp dạy học.
Các nhóm giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục lý luận chính trị trong các trường sĩ quan binh chủng hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh có quan hệ mật thiết với nhau và đòi hỏi phải được thực hiện một cách đồng bộ, có như vậy mới nâng cao được chất lượng GDLLCT của các trường sĩ quan binh chủng hiện nay.
KẾT LUẬN
Chủ tịch Hồ Chí Minh lãnh tụ kính yêu của dân tộc, người thầy vĩ đại của cách mạng Việt Nam. Suốt cả cuộc đời hoạt động cách mạng sôi nổi và phong phú của Người đã có những đóng góp to lớn trên cả phương diện lý luận và thực tiễn mang lại những thành công cho cách mạng Việt Nam.
Là người sáng lập, rèn luyện Đảng ta, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn quan tâm, dành nhiều thời gian cho công tác giáo dục LLCT, nhằm nâng cao trình độ lý luận, nhận thức chính trị cho cán bộ, đảng viên và nhân dân. Là người kiến tạo, đặt viên gạch đầu tiên xây dựng nền móng vững chắc cho công tác giáo dục LLCT và chính Người là giảng viên LLCT đầu tiên của Đảng, Người đã trực tiếp tục xây dựng chương trình, biên soạn tài liệu và trực tiếp thực hiện bài giảng với những phương pháp mẫu mực đầy sáng tạo cả về phương pháp và phong cách. Tư tưởng chỉ đạo, phương thức thực hiện của Người đã trở thành những nguyên lý, phương châm, phương pháp, nguyên tắc của công tác giáo dục LLCT hiện nay.
Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục lý luận chính trị ngày nay vẫn là nền tảng, kim chỉ nam cho công tác đào tạo lý luận chính trị. Hoạt động của Chủ tịch Hồ Chí Minh trên lĩnh vực giáo dục lý luận chính trị có ý nghĩa vô cùng quan trọng, Người đã góp phần nâng cao trình độ lý luận chung của toàn Đảng; củng cố quan điểm, lập trường và lý tưởng cộng sản, khả năng tư duy và năng lực hoạt động thực tiễn của đội ngũ cán bộ, đảng viên của Đảng.
Công tác giáo dục LLCT trong các trường sĩ quan binh chủng trong những năm qua đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng qua đó góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị của quân đội giao phó, góp phần bảo vệ vững chắc Tổ quốc trước những diễn biến phức tạp của tình hình thế giới và khu vực. Tuy nhiên, trong quá trình vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong giáo dục LLCT cho học viên vẫn còn những hạn chế, bất cập nhất định cả về nội dung, hình thức và phương pháp giáo dục LLCT. Về phương pháp giảng dạy còn nặng về thuyết trình, truyền thụ tri thức một chiều, người học ít có cơ hội trao đổi, thảo luận, hiệu quả việc ứng dụng các phương tiện hiện đại vào giảng dạy chưa cao, chưa phát huy được tính chủ động tích cực sáng tạo của người học, hình thức giáo dục LLCT chưa đa dạng việc đầu tư các phương tiện kỹ thuật hiện đại vào giảng dạy các môn LLCT chưa được quan tâm đúng mức, từ những hạn chế bất cập trên dẫn tới hiệu quả vận dụng những tri thức LLCT của học viên khi ra trường vận dụng vào thực tiễn đơn vị và cuộc sống chưa cao.
Hiện nay, trước sự suy thoái về tư tưởng chính trị của một bộ phận học viên (coi thường lý luận, ngại học lý luận, học chiếu lệ, học đối phó, học cho qua...) và yêu cầu mới ngày càng cao của việc xây dựng quân đội vững mạnh toàn diện trong đó lấy việc xây về chính trị làm nhiệm vụ trung tâm, Đảng ủy quân sự Trung ương đặt ra yêu cầu phải tăng cường giáo dục lý luận Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, quy định của quân đội, trước mắt là đổi mới nội dung, phương pháp, nâng cao chất lượng giáo dục LLCT trong toàn quân. Mỗi quân nhân đều phải học tập, nâng cao trình độ LLCT, coi đây là một trong những nhiệm vụ cấp bách của công tác xây dựng Đảng. Hơn lúc nào hết, tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục LLCT cần phải được nhận thức, quán triệt một cách sâu sắc, thấu đáo và vận dụng một cách sáng tạo cho phù hợp với tình hình thực tế.
Trên cơ sở nghiên cứu, làm sáng tỏ tính đặc thù của GDLLCT trong các trường sĩ quan binh chủng, chỉ ra những yếu tố đặc trưng về môi trường liên quan đến GDLLCT và yêu cầu GDLLCT, dự báo những nhân tố tác động đến GDLLCT… nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động dạy và học LLCT trong thời gian tới. Các giải pháp đưa ra mang tính chất đồng bộ, bổ sung và hỗ trợ cho nhau nhằm góp phần bổ sung nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ cho việc xây dựng quân đội vững mạnh, góp phần quan trọng trong việc bảo vệ tổ quốc hiện nay.
Thực hiện công tác giáo dục lý luận chính trị theo tư tưởng Hồ Chí Minh trong các trường sĩ quan binh chủng hiện nay và trong nhiều năm tới vẫn là công tác hết sức quan trọng. Vì vậy, việc đổi mới và quan tâm đúng đắn đến công tác này sẽ là điều kiện để có được một đội ngũ cán bộ, đảng viên vững mạnh trong quân đội, hoàn thành sứ mệnh lịch sử trọng đại mà đất nước, dân tộc và quân đội giao phó, tạo động lực to lớn cho sự phát triển kinh tế - xã hội đất nước, góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu: dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.
Để đảm bảo tốt việc thực hiện công tác giáo dục lý luận chính trị theo tư tưởng Hồ Chí Minh trong các trường sĩ quan binh chủng hiện nay, mỗi cán bộ, giảng viên, nhân viên cần quán triệt những luận điểm quan trọng của Hồ Chí Minh về giáo dục lý luận chính trị và vận dụng một cách đúng đắn, sáng tạo vào trong các khâu của quá trình giảng dạy và học tập tại nhà trường; cần tiếp tục đổi mới về nội dung, chương trình theo hướng thiết thực, cụ thể trên cơ sở giữ vững nền tảng chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, kiên định mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền CNXH, nêu cao tính chiến đấu, tăng cường tính thực tiễn trong giáo dục lý luận chính trị.
Tác giả: ussh
Những tin mới hơn
Những tin cũ hơn
