Tên tác giả: Huỳnh Thanh Loan

Tên luận án: Vấn đề biên giới trong quan hệ Ấn Độ - Trung Quốc giai đoạn từ 1950 đến 2014

Ngành khoa học của luận án:  Lịch sử

Chuyên ngành:     Lịch sử thế giới                       Mã số:  62 22 03 13

Tên đơn vị đào tạo Sau đại học: Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn - Đại học Quốc gia Hà Nội.

1. Mục đích và đối tượng nghiên cứu của luận án

1.1. Mục đích nghiên cứu:

Mục đích nghiên cứu của luận án là làm rõ các yếu tố tác động, quá trình giải quyết vấn đề biên giới và tác động của vấn đề biên giới đối với quan hệ Ấn Độ-Trung Quốc trong giai đoạn 1950-2014, đồng thời đưa ra một số đề xuất chính sách đối với Việt Nam trong quan hệ với Ấn Độ, Trung Quốc.

1.2. Đối tượng nghiên cứu:

Đối tượng nghiên cứu của luận án là vấn đề biên giới trong quan hệ Ấn Độ - Trung Quốc giai đoạn từ 1950 đến 2014.

2. Các phương pháp nghiên cứu đã sử dụng

Luận án vận dụng linh hoạt các phương pháp nghiên cứu chuyên ngành và liên ngành lịch sử, quan hệ quốc tế. Trong đó, quan trọng nhất là phương pháp nghiên cứu lịch sử. Quá trình triển khai luận án sẽ đi theo tiến trình lịch sử của vấn đề. Dựa trên các nguồn tư liệu gốc (các văn bản đàm phán, các Công hàm trao đổi giữa hai nước v.v..), và các nguồn tài liệu thứ cấp, luận án sẽ phân tích quá trình vấn đề biên giới nảy sinh, và phát triển qua các giai đoạn; qua đó, luận án nhận xét vấn đề biên giới trong quan hệ hai nước trên một số lĩnh vực.

Những yếu tố chính liên quan đến tranh chấp biên giới Ấn - Trung như những yếu tố địa lý, lịch sử, chính trị, v.v.. sẽ được tìm hiểu thông qua phương pháp nghiên cứu quy nạp và suy diễn logic. Bên cạnh phương pháp quy nạp, luận án này cũng sử dụng phương pháp phân tích tường thuật.

Phương pháp nghiên cứu quan hệ quốc tế liên quan đến tranh chấp biên giới cũng sẽ được tác giả vận dụng dựa trên cách tiếp cận của chủ nghĩa hiện thực về các mối đe dọa bên ngoài và sự liên kết của các quốc gia trong hệ thống quốc tế.

Phương pháp phỏng vấn chuyên gia cũng sẽ được tác giả lồng ghép trong quá trình triển khai luận án.

3. Các kết quả chính và kết luận

3.1. Các kết quả chính

Luận án là công trình chuyên khảo đầu tiên ở Việt Nam nghiên cứu về vấn đề biên giới trong quan hệ Ấn Độ - Trung Quốc từ năm 1950 đến năm 2014, kết quả nghiên cứu có những điểm mới sau:

- Từ góc nhìn của nhà nghiên cứu Việt Nam, luận án đã nghiên cứu toàn diện, có hệ thống và có tính khái quát hóa cao về vấn đề biên giới trong quan hệ Ấn Độ - Trung Quốc (1950-2014), chỉ ra được nguồn gốc, bản chất của vấn đề biên giới, những thành công và hạn chế của các cơ chế giải quyết tranh chấp biên giới mà hai nước đã thực hiện, và giải thích nguyên nhân vì sao vấn đề biên giới cho đến nay vẫn chưa được giải quyết.

- Luận án đã gợi mở một số chính sách cho phía Việt Nam khi phát triển quan hệ với hai nước Ấn Độ và Trung Quốc.

- Kết quả nghiên cứu của luận án có thể là tài liệu tham khảo hữu ích cho các giảng viên, các nhà nghiên cứu và những người quan tâm đến vấn đề biên giới trong quan hệ Ấn Độ - Trung Quốc.

3.2. Kết luận

- Vấn đề biên giới Ấn - Trung là vấn đề do lịch sử để lại. Tuy nhiên, vấn đề biên giới Ấn - Trung còn là một vấn đề được tạo ra bởi một loạt những sự kiện diễn ra sau năm 1950 khi Trung Quốc tiến hành “giải phóng” Tây Tạng năm 1950-1951, khi Ấn Độ và Trung Quốc ký Hiệp định năm 1954 về Tây Tạng, và đặc biệt hơn sau là sau khi Ấn Độ quyết định cấp phép cho Đạt Lai Lạt Ma tị nạn tại Ấn Độ vào năm 1959. Nói cách khác, quyết định chính sách của các nhà lãnh đạo chính trị của Ấn Độ và Trung Quốc trong thời gian từ 1950-1959 đã góp phần tạo ra vấn đề biên giới Ấn - Trung và khiến nó đồng hành với quan hệ Ấn - Trung trong suốt lịch sử quan hệ ngoại giao hai nước cho đến nay.

- Những sự kiện biên giới xảy ra giữa hai nước chịu tác động bởi nhiều yếu tố, trong đó có thể xác định năm yếu tố cơ bản dẫn đến các quyết định chính sách biên giới của Ấn Độ và Trung Quốc. Năm yếu tố này là di sản lịch sử, tầm quan trọng địa-chiến lược của những khu vực tranh chấp, cạnh tranh chiến lược giữa Ấn Độ và Trung Quốc, chủ nghĩa dân tộc nước lớn, và hai “cái gai” Tây Tạng và Pakistan. Tuy nhiên, những yếu tố này không tồn tại ở dạng ban đầu, mà đã có những thay đổi đáng kể về mức độ và tính chất trong suốt từng giai đoạn của quan hệ song phương Ấn - Trung.

- Biên giới Ấn - Trung vẫn chưa được giải quyết còn nằm ở chỗ hai nước có những cách tiếp cận rất khác nhau đối với tranh chấp biên giới. Trong khi Ấn Độ có quan điểm dựa trên các bằng chứng lịch sử và pháp lý, thì Trung Quốc lại tiếp cận vấn đề biên giới từ góc độ chính trị và chiến lược.

- Trong suốt quá trình tranh chấp biên giới từ năm 1950-2014, biên giới Ấn - Trung trải qua ba giai đoạn cơ bản. Giai đoạn 1950-1962, mối quan hệ biên giới Ấn - Trung có thể miêu tả như một “quan hệ hữu nghị với những dấu vết rạn nứt”; giai đoạn 1963-1987, biên giới Ấn - Trung nằm trong vòng xoáy của mối quan hệ “chắp vá” sau sự “tan vỡ” thù địch; và giai đoạn từ 1989-2014, hai nước đã thiết lập các biện pháp ổn định khác nhau để xử lý các tranh chấp biên giới thông qua các cơ chế đàm phán, nhưng những cuộc đụng độ diễn ra song hành cùng với những cố gắng đầy thận trọng nhằm xử lý xung đột và xây dựng lòng tin; cùng với đó cũng là chủ nghĩa dân tộc nước lớn và sự cạnh tranh chiến lược càng được đẩy cao khi cả hai nước đều trỗi dậy, khắc sâu thêm sự mất lòng tin lẫn nhau.

- Khi tìm cách giải quyết tranh chấp biên giới, Ấn Độ đã cho thấy nhiều thiện chí hơn Trung Quốc. Điều này thể hiện rõ qua các động thái của Thủ tướng Indira Gandhi (1969), Thủ tướng Rajiv Gandhi (1988), và Thủ tướng Vajpayee (2003). Thủ tướng Vajpayee đã tạo nên “bước đột phá” trong lịch sử đàm phán biên giới với Trung Quốc khi chấp nhận không cần phải giải quyết vấn đề biên giới như điều kiện tiên quyết; thay vào đó, phát triển các lĩnh vực có nhiều tiềm năng hợp tác khác, như lĩnh vực kinh tế. Trong khi đó, Gói trao đổi Đông - Tây là quan điểm nhất quán trong chính sách biên giới của Trung Quốc - một hình thức hợp tác tiềm năng có lợi cho Trung Quốc.

- Việc thực hiện đề tài nghiên cứu về vấn đề biên giới trong quan hệ Ấn Độ - Trung Quốc từ năm 1950 đến năm 2014 của tác giả luận án đã phần nào giúp lấp đầy khoảng trống về lịch sử vấn đề biên giới Ấn - Trung, qua đó giúp cung cấp những thông tin hữu ích cho các nhà hoạch định chính sách đối ngoại của Việt Nam với Ấn Độ và với Trung Quốc.  

SUMMARY OF DOCTORAL THESIS

The author’s name: Huynh Thanh Loan

Thesis title: The Border Issue in India - China Relations from 1950 to 2014

Scientific branch of the thesis:  History

Major:                World History                              Code:  62 22 03 13

The name of postgraduate training institution: University of Social Sciences and Humanities, Hanoi National University.

1. Thesis purpose and objectives

         1.1 Thesis purpose:

The thesis purpose is to clarify factors, the process of India - China border resolution and impact of the border issue on India - China relations in the period of 1950-2014. Besides, the thesis gives some recommendations on Vietnam’s policy towards India, China.

       1.2 Thesis objective:

The objective of the thesis is the border issue in India-China relations between 1950 and 2014.

     2. Research methods

The thesis flexibly applies a number of research methods including historical method and interdisciplinary research method of history and international relations. Among them, the most important is the historical method. The thesis follows the historical progress of the issue. Based on the primary sources (documents of border talks, the notes exchanged between the two countries and so on), and the secondary sources, the thesis analyzes the process of the border issue from its beginning  through periods. On the analysis, the thesis discusses the border issue in their bilateral relations in some fields.

The main factors involved in the Indo-Chinese border dispute such as geographic, historical, political factors and so on are investigated through inductive and logical reasoning. In addition to the inductive reasoning, this thesis also uses methodology of narrative analysis.

The methodology of international relations related to the border disputes is also used in the approach of realism of external threats and the linkage of countries in the international system.

The interview method is also included in the thesis.

   3. Major results and conclusions

3.1. The major results

The thesis is the first comprehensive work in Vietnam that studies the border issue in India-China relations from 1950 to 2014. The research results are as follows:

- From the perspective of a Vietnamese researcher, the thesis is a comprehensive, systematic and generalized research work on the border issue in India-China relations (1950-2014), indicating the origin, the nature of the border issue, the successes and limitations of the border settlement mechanisms that the two countries have applied, and explaining why the border issue has so far not resolved yet.

- The thesis has suggested some practical policies for Vietnam to develop its relations with India and China.

- The results of this thesis can be a useful reference for lecturers, researchers and those who are interested in the border issue in India-China relations.

            3.2. Conclusions

- India-China border issue is an issue left by history. The issue, however, is also one created by a series of events that took place after 1950 when China liberated Tibet from 1950 to1951; India and China signed the 1954 Agreement, and more particularly after India's decision to give asylum to Dalai Lama in 1959. In other words, in the period of 1950-1959, India and China’s policy decisions contributed to emergence of the Indo-Chinese border issue and made it become an invetitable part of Indo-Chinese relations throughout their bilateral diplomatic relations up to now.

- Boundary events that occur between the two countries are influenced by various factors, which can be identified with five basic ones that lead to the border policy decisions by India and China. These five factors are historical legacy, the geo-strategic importance of disputed areas, the strategic competition between India and China, nationalism, and two “thorns” - Tibet and Pakistan. These factors, however, have not existed in their original forms, but significantly changed in the level and nature during each period of India-China bilateral relations.

- India-China border remains unresolved is also due to the fact that the two countries have very different approaches to the border dispute. While Indian approach is based on historical and legal evidence, China approaches the border issue from a political and strategic perspective.

- During the process of the border dispute from 1950 to 2014, the Indo-Chinese border has gone through three basic periods. In the 1950-1962 period, Indo-Chinese border relations could be described as “a friendship with rifts”, while during the period 1963-1987, the Indo-Chinese border was in the vortex of a patchy relationship after a hostile “break-up”. Between 1989 and 2014, the two countries have set up different measures to handle border disputes through negotiation mechanisms; however, stand-offs go hand in hand with cautious efforts in dealing with conflicts and confidence building. There are also nationalism of “big country” and strategic competition being pushed up by both of the countries during their rise, reinforcing their mutual distrust.

- When trying to resolve border disputes, India has shown more goodwill than China. This is evident in the moves of Prime Minister Indira Gandhi (1969), Prime Minister Rajiv Gandhi (1988), and Prime Minister Vajpayee (2003). Vajpayee has made a “breakthrough” in the history of border negotiations with China when he comes to develop other potential cooperation fields, such as the economic one without border settlement as a precondition. Meanwhile, the Swap Deal Package is a consistent perspective of China's border policy - a form of potential cooperation beneficial to China.

- The study of the border issue in India-China relations from 1950 to 2014 has partly helped fill the gaps in our understanding of the history of this issue, providing useful information for Vietnam's foreign policy makers regarding India and China.