TYLA: Tư tưởng thực chứng logic của R. Carnap

Tên tác giả: Phạm Minh Hoàng

Tên luận án: Tư tưởng thực chứng logic của R. Carnap

Ngành khoa học của luận án: Triết học

Chuyên ngành: Chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử                            Mã số: 62.22.03.02

Tên đơn vị đào tạo Sau đại học: Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn - Đại học Quốc gia Hà Nội.

1. Mục đích và đối tượng nghiên cứu của luận án

Mục đích nghiên cứu: Luận án làm rõ nội dung tư tưởng thực chứng logic của R. Carnap

Đối tượng nghiên cứu: tư tưởng thực chứng logic của R. Carnap

2. Các phương pháp nghiên cứu đã sử dụng

Luận án được thực hiện dựa trên quan điểm của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử, lý luận Mác – Lênin về triết học.

Luận án vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng, trong đó chủ yếu sử dụng các phương pháp: đi từ trừu tượng đến cụ thể, thống nhất logic – lịch sử, quy nạp, diễn dịch, so sánh, phân tích, tổng hợp.

3. Các kết quả chính và kết luận

3.1. Các kết quả chính

- Luận án đã góp phần tổng kết tình hình nghiên cứu tư tưởng triết học của R. Carnap

- Luận án đã hệ thống hóa và phân tích được những nội dung cơ bản trong tư tưởng thực chứng logic của R. Carnap về cú pháp logic của ngôn ngữ, về ngữ nghĩa, về xác suất và logic quy nạp.

- Luận án đã chỉ ra được ý nghĩa trong tư tưởng thực chứng logic của R. Carnap đối với hoạt động nhận thức của con người.

Về mặt lý luận, luận án góp phần nghiên cứu một cách có hệ thống những nội dung cơ bản trong tư tưởng thực chứng logic của R. Carnap – một vấn đề chưa được đề cập nhiều trong những công trình nghiên cứu triết học nói chung và logic học nói riêng ở Việt Nam. Từ đó, luận án nêu lên ý nghĩa của những nội dung trên đối với hoạt động nhận thức của con người.

Về mặt thực tiễn, luận án có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo cho việc nghiên cứu, giảng dạy logic học và triết học phương Tây hiện đại nói chung, lịch sử logic học và chủ nghĩa thực chứng logic nói riêng, các vấn đề về logic học hiện đại, phân tích logic ngôn ngữ…

3.2. Kết luận

- Tư tưởng thực chứng logic của R. Carnap ra đời trong bối cảnh xã hội phương Tây đang có những chuyển biến mạnh mẽ, đặc biệt là sự phát triển của xã hội công nghiệp và những đòi hỏi về tăng trưởng kinh tế, nâng cao chất lượng đời sống con người đã khiến các ngành khoa học phát triển theo khuynh hướng “thực chứng hóa”. Trước thực trạng này, dựa trên việc kế thừa, tiếp thu có chọn lọc quan điểm của những triết gia đi trước, Carnap đã đặt những viên gạch đầu tiên cho chủ nghĩa thực chứng logic – hình thức phát triển cao nhất của chủ nghĩa thực chứng.

- Dự án đầu tiên mà R. Carnap thực hiện chính là cú pháp logic của ngôn ngữ. Ông đã xây dựng một cú pháp hình thức để nhằm chính xác hóa các nội dung được truyền tải qua ngôn ngữ và hướng đến mục tiêu “thanh tẩy” triết học khỏi những vấn đề giả như siêu hình học, hoặc khỏi những vấn đề không liên quan đến triết học như các câu hỏi của tâm lý học vốn thuộc về lĩnh vực nghiên cứu của khoa học tự nhiên.

- Kết thúc giai đoạn giai đoạn nghiên cứu cú pháp, R. Carnap đã xây dựng hệ thống ngữ nghĩa và hệ thống ngữ nghĩa logic cùng với phương pháp nội hàm ngoại diên với tính cách là công cụ chủ lực được sử dụng trong quá trình phân tích ngữ nghĩa của hệ thống này. Từ ngữ nghĩa, Carnap đã định hình rõ hơn về chân lý logic – một loại chân lý chỉ tồn tại trong hệ thống ngữ nghĩa mà không có sự tham chiếu đến các đối tượng ngoài ngôn ngữ.

- Giai đoạn cuối cùng trong sự nghiệp của R. Carnap là giai đoạn ông nghiên cứu về xác suất và logic quy nạp. Trong giai đoạn này, Carnap tiếp tục có những đóng góp to lớn trong việc làm rõ nội hàm khái niệm xác suất logic đồng thời xây dựng hệ thống quy nạp hoàn chỉnh trong đó khái niệm này giữ vị trí trung tâm.

- Việc nghiên cứu tư tưởng thực chứng logic của R. Carnap không chỉ có ý nghĩa to lớn về mặt lý luận đối với triết học và logic học mà còn cung cấp cho hoạt động tư duy của con người những hoạt động sắc bén, chứa đựng nhiều tiềm năng để ứng dụng vào thực tiễn.

                                                              SUMMARY OF DOCTORAL THESIS

The author’s name: Pham Minh Hoang

Thesis title: Logical positivist thoughts of R. Carnap

Scientific branch of the thesis: Philosophy

Major: Dialectical materialism and historical materialism                                     

Code: 62.22.03.02

The name of postgraduate training institution: University of Social Sciences and Humanities - Vietnam National University, Hanoi

1. Thesis purpose and objectives

Thesis purpose: The thesis clarifies the content of logical positivist thoughts of R. Carnap.

Thesis objectives: logical positivist thoughts of R. Carnap.

2. Research methods

The thesis is based on the points of dialectical materialism and historical materialism, Marxist - Leninistic philosophy.

The thesis applies dialectical materialism methodology, which mainly uses methods: from abstract to specific, logical unity - history, inductive, interpreting, comparing, analyzing, summing.

3. Major results and conclusions

3.1. The major results

- The thesis has contributed to summarizing the research situation of philosophical thoughts of R. Carnap

- The thesis has systematized and analyzed the basic contents of R. Carnap's logical positivist thoughts on the logical syntax of language, semantics, probability and inductive logic.

- The thesis has pointed out the meaning in R. Carnap's logical positivist thoughts for human cognitive activities.

Theoretically, the thesis contributes to systematically studying the basic contents of R. Carnap's logical positivist thoughts - an issue that has not been mentioned much in the philosophical research works in general and logic in particular in Vietnam. Since then, the thesis raises the meaning of the above content to human cognitive activities.

In practical terms, the thesis can be used as a reference for the study, teaching of logic and modern Western philosophy in general, the history of logic and logical positivism in particular, problems of modern logic, linguistic logic analysis ...

3.2. Conclusions

- The logical positivist thoughts of R. Carnap was born in the context of dramatic changes in Western society, especially the development of industrial society, the requirements of economic growth and improvement of the quality of human life have led the sciences to develop in a "positivist" trend. In this context, based on the inherited, selective acquisition of the views of the previous philosophers, Carnap laid the first bricks for logical positivism - the highest form of realism.

- The first project that R. Carnap implemented was the logical syntax of language. He formulated a formal syntax to correct the content transmitted through language and aim to "purify" philosophy from pseudo-problems such as metaphysics, or from non-metaphysical problems such as questions of psychology that belong to the field of study of natural sciences.

- At the end of the syntactic research phase, R. Carnap built the semantic system and the logical semantic system along with the external inner function with the function as the main tool used in the process of semantic analysis of this system. From semantics, Carnap has more clearly shaped the logical truth - a kind of truth that exists only in the semantic system without reference to non-linguistic objects.

- The final stage in R. Carnap's career was the stage he studied on probability and inductive logic. During this period, Carnap continued to make major contributions to the clarification of the concept of logical probability and the construction of a complete inductive system in which this concept remained central.

- The study of logical positivist thoughts of R. Carnap is not only of great theoretical significance for philosophy and logic but also provides the human thinking activity with sharp activities, which contains many potential to apply in practice.